Με ποιον τρόπο θα εκλεγούν οι δημοτικοί σύμβουλοι με βάση το καινούργιο εκλογικό σύστημα και το νομοθετικό πλαίσιο για την πρωτοβάθμια τοπική αυτοδοιήκηση «Νόμος Κλεισθένη»

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Νόμος 4555/2018 για τη μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με πλήρη τίτλο: Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης - Εμβάθυνση της Δημοκρατίας - Ενίσχυση της Συμμετοχής - Βελτίωση της οικονομικής και αναπτυξιακής λειτουργίας των Ο.Τ.Α. [Πρόγραμμα «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι»]  

Στα 283 άρθρα του ο νόμος περιλαμβάνει ιδιαίτερα σημαντικές διατάξεις που αφορούν στη λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και στην εφαρμογή της απλής αναλογικής από τις ερχόμενες Αυτοδιοικητικές Εκλογές, ο πρώτος γύρος των οποίων θα διεξαχθεί την Κυριακή κατά την οποία διενεργείται η ψηφοφορία για την εκλογή των αντιπροσώπων της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του έτους 2019. 


ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ- ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ – ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΜΗΜΑ Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ 

Άρθρο 4 
Συγκρότηση δήµων - Αντικατάσταση άρθρου 2 του ν. 3852/2010 Καταργείται η διάκριση –βάσει πληθυσµιακών κριτηρίων– των θεσµών ενδοδηµοτικής αποκέντρωσης σε Δηµοτικές Κοινότητες και Τοπικές Κοινότητες και ορίζεται, ως µοναδικός ενιαίος θεσµός ενδοδηµοτικής αποκέντρωσης, η Κοινότητα, όρος µε ιδιαίτερο σηµασιολογικό φορτίο για την ελληνική διοικητική, κοινωνική και πολιτισµική ιστορία.

Άρθρο 5 Κοινότητες – Όργανα διοίκησης κοινοτήτων – Αντικατάσταση άρθρου 8 του ν. 3852/2010 Ορίζονται τα όργανα διοίκησης των Κοινοτήτων, τα οποία διαφοροποιούνται ανάλογα µε τον πληθυσµό τους. Ειδικότερα, στις µεγαλύτερες πληθυσµιακά κοινότητες, µε µόνιµο πληθυσµό άνω των 300 κατοίκων, προβλέπεται η ύπαρξη συλλογικού οργάνου (συµβούλιο της κοινότητας), ο αριθµός των µελών του οποίου διαφοροποιείται ανάλογα µε τον µόνιµο πληθυσµό της κάθε κοινότητας, καθώς και µονοπρόσωπου οργάνου (πρόεδρος του συµβουλίου κοινότητας). Αντίθετα, στις πολύ µικρές κοινότητες, µε µόνιµο πληθυσµό κάτω των 300 κατοίκων, όπου τα πληθυσµιακά µεγέθη, αλλά και οι πραγµατικές ανάγκες και δυνατότητες είναι τέτοια που δεν επιτρέπουν τη σύσταση συλλογικού οργάνου, προβλέπεται µόνο ένα µονοπρόσωπο όργανο (πρόεδρος της κοινότητας κάτω των 300 κατοίκων)

ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ – ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 

Άρθρο 6 Διάρκεια δηµοτικής περιόδου – Αντικατάσταση άρθρου 9 του ν. 3852/2010 Η διάρκεια της δηµοτικής περιόδου επανέρχεται στα τέσσερα (4) έτη και η εκλογή των δηµοτικών και κοινοτικών αρχών αποσυνδέεται από την ηµέρα διενέργειας της ψηφοφορίας για την εκλογή των Ελλήνων µελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ώστε πλέον η εγκατάσταση των αρχών που έχουν εκλεγεί να γίνεται την 1η Ιανουαρίου του επόµενου έτους από τη διεξαγωγή των εκλογών και η θητεία τους να λήγει την 31η Δεκεµβρίου του τέταρτου έτους. Επίσης, µε την παράγραφο 4, εισάγεται µεταβατική ρύθµιση σχετικά µε την τρέχουσα δηµοτική περίοδο, η οποία παρατείνεται κατά τέσσερις (4) µήνες, προκειµένου να επιτευχθεί η αποσύνδεση του χρόνου διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών από τις ευρωεκλογές, η ηµεροµηνία πραγµατοποίησης των οποίων είναι εκ των προτέρων δεδοµένη και δεν ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του εθνικού νοµοθέτη. Σηµειώνεται ότι το άρθρο 102 του ισχύοντος Συντάγµατος, σε αντίθεση µε το άρθρο 53 περί της ανάδειξης των βουλευτών, που καθιερώνει την τετραετή θητεία εκάστης Βουλής, δεν προβλέπει συγκεκριµένη χρονική διάρκεια για τη θητεία των δηµοτικών και περιφερειακών αρχών, τη ρύθµιση της οποίας καταλείπει στον κοινό νοµοθέτη. Αυτονόητο είναι ότι – λόγω της πρόβλεψης του άρθρου 102 παράγραφος 2 για άµεση δηµοκρατική νοµιµοποίηση των αυτοδιοικητικών αρχών µέσω καθολικής και µυστικής ψηφοφορίας, ο νοµοθέτης δεν µπορεί να τερµατίσει πρόωρα τη θητεία των ήδη εκλεγµένων αυτοδιοικητικών αρχών, παρά µόνο σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις (βλ. άρθρο 237 παράγραφος 2, µε τις εκεί προβλεπόµενες εγγυήσεις). Αντίθετα, δεν κωλύεται, όταν συντρέχουν ειδικοί προς τούτο λόγοι δηµοσίου συµφέροντος, όπως εν προκειµένω η ενίσχυση και διαφύλαξη κατά τρόπο διαρκή και συστηµατικό της αυτοτελούς σηµασίας των δηµοτικών και περιφερειακών αρχαιρεσιών έναντι των Ευρωεκλογών, να παρατείνει για σύντοµο χρονικό διάστηµα τη θητεία αυτή, υπό τον όρο ασφαλώς ότι η παράταση δεν θα έχει τέτοια διάρκεια που να µαταιώνει de facto την υποχρέωση άµεσης δηµοκρατικής νοµιµοποίησης των οργάνων των Ο.Τ.Α.. Εν προκειµένω η ολιγόµηνη παράταση της θητείας των αυτοδιοικητικών αρχών που εξελέγησαν το 2014 και η θητεία τους προβλεπόταν να λήξει την 31η Αυγούστου 2019, παρίσταται εύλογη και αναλογική προς τον επιδιωκόµενο σκοπό της επαναφοράς του αυτοδιοικητικού εκλογικού κύκλου στην προ του 2010 κατάσταση και της αποσύνδεσης των αυτοδιοικητικών εκλογών από τις ευρωεκλογές, για τους λόγους που προεκτέθηκαν. Άλλωστε, η παράταση της θητείας άµεσα εκλεγόµενου οργάνου δεν είναι ξένη προς την ελληνική συνταγµατική τάξη, σύµφωνα και µε τα προβλεπόµενα στα άρθρα 53 παράγραφοι 3, 48 παράγραφοι 2 και 3 και 34 παράγραφος 2 του ισχύοντος Συντάγµατος.

Άρθρο 7 Τροποποίηση άρθρου 10 του ν. 3852/2010 Τροποποιείται η παρ. 2 του άρθρου 10 του ν. 3852/2010 και παραλείπεται η αναφορά των οµογενών και νοµίµως διαµενόντων αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών ως εχόντων το δικαίωµα του εκλέγειν στις δηµοτικές και κοινοτικές αρχές, καθώς οι σχετικές διατάξεις του άρθρου 14 και επόµενα του ν. 3838/2010 κρίθηκαν αντισυνταγµατικές µε την Απόφαση 460/2013 της Ολοµέλειας του Συµβουλίου της Επικρατείας. 

Άρθρο 8 Τροποποίηση άρθρου 11 του ν. 3852/2010 Γίνεται προσαρµογή των σχετικών διατάξεων άσκησης του εκλογικού δικαιώµατος στη νέα ορολογία για την ενδοδηµοτική οργάνωση του δήµου και για την εκλογή των νέων κοινοτικών αρχών. 

Άρθρο 9 Εκλογικοί κατάλογοι – Αντικατάσταση άρθρου 12 του ν. 3852/2010 Γίνεται εννοιολογική προσαρµογή των διατάξεων σχετικά µε την τήρηση των εκλογικών καταλόγων και για την εκλογή των συµβουλίων των κοινοτήτων µε µόνιµο πληθυσµό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων και των προέδρων των κοινοτήτων µε µόνιµο πληθυσµό έως τριακοσίων (300) κατοίκων. Επιπλέον, απαλείφεται η σχετική διάταξη του άρθρου 12 του ν. 3852/2010 που αφορούσε τους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους για τη συµµετοχή των οµογενών και των νοµίµως διαµενόντων αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών στις αυτοδιοικητικές εκλογές, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν σε σχέση µε το άρθρο 7 του σχεδίου νόµου. 

Άρθρο 10 Προσόντα εκλογιµότητας για την ανάδειξη των δηµοτικών αρχών – Αντικατάσταση άρθρου 13 του ν. 3852/2010 Με το προτεινόµενο άρθρο εναρµονίζονται οι διατάξεις περί προσόντων εκλογιµότητας στις δηµοτικές εκλογές και ως προς το αξίωµα του δηµάρχου, µε τα ορι-
ζόµενα στο άρθρο 20 παράγραφος 2 περίπτωση Β΄ της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύµφωνα µε το οποίο, οι πολίτες της Ένωσης έχουν το δικαίωµα του εκλέγει και εκλέγεσθαι στις δηµοτικές εκλογές του κράτους – µέλους της κατοικίας τους, υπό τους ίδιους όρους µε τους υπηκόους του κράτους αυτού. Επίσης, γίνεται εννοιολογική προσαρµογή των διατάξεων του άρθρου 13 του ν. 3852/2010 σχετικά µε τα προσόντα εκλογιµότητας και για την εκλογή συµβούλων κοινότητας µε µόνιµο πληθυσµό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων και προέδρου κοινότητας µε µόνιµο πληθυσµό έως τριακόσιους (300) κατοίκους. Επιπλέον, απαλείφεται η σχετική διάταξη του άρθρου 13 του ν. 3852/2010 που αφορούσε το δικαίωµα του εκλέγεσθαι στους οµογενείς και τους νοµίµως διαµένοντες αλλοδαπούς υπηκόους τρίτων χωρών στις αυτοδιοικητικές εκλογές, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. 

Άρθρο 11 Κωλύµατα εκλογιµότητας και ασυµβίβαστα – Αντικατάσταση άρθρου 14 του ν. 3852/2010 Αντικαθίσταται το άρθρο 14 του ν.3852/2010, και εισάγονται κάποιες µεταβολές στα, σε κάθε περίπτωση ρητώς και περιοριστικά απαριθµούµενα, κωλύµατα εκλογιµότητας και ασυµβίβαστα για τις θέσεις των αιρετών δηµοτικών και κοινοτικών οργάνων, οι κυριότερες των οποίων αφορούν: α) Την προσθήκη απόλυτου κωλύµατος και ασυµβίβαστου για τα µέλη των Ανεξάρτητων Αρχών. β) Την προσθήκη κωλύµατος και ασυµβιβάστου και για τον περιφερειακό, πέραν του δηµοτικού, διαµεσολαβητή. Ειδικότερα, κώλυµα ή ασυµβίβαστο έχει ο δηµοτικός και πλέον και ο περιφερειακός Διαµεσολαβητής, εφόσον η χωρική του αρµοδιότητα αφορά ή καταλαµβάνει το δήµο για τον οποίο θέτει υποψηφιότητα, για τέσσερα (4) έτη από τη λήξη της θητείας του, µε οποιονδήποτε τρόπο. γ) Προσθήκη κωλύµατος και ασυµβιβάστου και για τον Επόπτη Ο.Τ.Α., στο σύνολο των δήµων στους οποίους εκτείνεται η αρµοδιότητά του, για τέσσερα (4) έτη από τη λήξη της θητείας του, ακόµα και αν παραιτηθεί από τη θέση του πριν τη λήξη αυτής. δ) Καθιέρωση απόλυτου τοπικού κωλύµατος και ασυµβιβάστου για τους γενικούς γραµµατείς των δήµων και για τους δικηγόρους µε έµµισθη εντολή των δήµων, στους δήµους στους οποίους υπηρέτησαν κατά την προηγούµενη των εκλογών αυτοδιοικητική περίοδο. ε) Πρόβλεψη σχετικού κωλύµατος και ασυµβιβάστου µόνο για τους υπαλλήλους των δήµων και των πάσης φύσεως νοµικών προσώπων τα οποία έχει συστήσει ή στα οποία µετέχει ο δήµος µε σχέση εργασίας δηµοσίου δικαίου και ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου και εξαίρεση από το κώλυµα/ασυµβίβαστο των υπαλλήλων µε σύµβαση εργασίας ορισµένου χρόνου, ενόψει του ότι οι συγκεκριµένοι υπάλληλοι ασκούν κατά κανόνα βοηθητικά καθήκοντα και εποµένως η δυνατότητά τους να επηρεάσουν το εκλογικό σώµα και την αµεροληψία της διοίκησης κρίνεται εξαιρετικά περιορισµένη, ώστε να µη δικαιολογείται –ενόψει και της εξαιρετικά σύντοµης χρονικής διάρκειας της απασχόλησής τους– η υπαγωγή τους στα κωλύµατα εκλογιµότητας/ασυµβίβαστα.

Άρθρο 12 Ασυµβίβαστο εξαιτίας οφειλών – Αντικατάσταση άρθρου 15 του ν. 3852/2010 Επαναλαµβάνεται η ρύθµιση του άρθρου 15 του ν. 3852/2010, µε επιπλέον προϋπόθεση εφαρµογής της διάταξης, η συνολική οφειλή να υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων (500) ευρώ, καθώς, κατά την προηγούµενη εφαρµογή του ισχύοντος καθεστώτος και µε δεδοµένες τις τρέχουσες οικονοµικές δυσχέρειες µεγάλης µερίδας των πολιτών, η εφαρµογή της συγκεκριµένης πρόβλεψης ακόµα και για πολύ µικρές οφειλές κρίθηκε εξαιρετικά ανεπιεικής. Επισηµαίνεται ότι, σύµφωνα µε την παράγραφο 3, στην εξόφληση των οφειλών κατόπιν διακανονισµού εµπίπτουν όλες οι οφειλές που ορίζονται το άρθρο αυτό.

Άρθρο 13 Αντιπρόσωποι Δικαστικής Αρχής και έφοροι των αντιπροσώπων – Αντικατάσταση του άρθρου 17 του ν. 3852/2010 Αναδιατυπώνονται οι διατάξεις του άρθρου 17 του ν. 3852/2010 σχετικά µε τους Αντιπροσώπους της Δικαστικής Αρχής, µε την επιπλέον πρόβλεψη ότι οι αντιπρόσωποι της δικαστικής αρχής και οι έφοροι αυτών ψηφίζουν στις εκλογές για την ανάδειξη συµβούλων ή προέδρων κοινότητας, µόνο εφόσον είναι εγγεγραµµένοι στον εκλογικό κατάλογο του οικείου δήµου. Επιπλέον, προβλέπεται ρητά ότι η ηµερήσια αποζηµίωση, οι ηµέρες για τις οποίες παρέχεται και τα οδοιπορικά έξοδα των αντιπροσώπων ορίζονται και καταβάλλονται σύµφωνα µε τις σχετικές ρυθµίσεις για τις βουλευτικές εκλογές.

Άρθρο 14 Υποψηφιότητες – κατάρτιση συνδυασµών – Αντικατάσταση άρθρου 18 του ν. 3852/2010 Ενοποιούνται οι διατάξεις των άρθρων 18 και 19 του ν. 3852/2010, όσον αφορά τις υποψηφιότητες και την κατάρτιση συνδυασµών για την εκλογή του δηµάρχου και των δηµοτικών συµβούλων και επαναδιατυπώνονται µε τις ακόλουθες βασικές αλλαγές: 
α) Ο συνδυασµός καταρτίζεται πλέον µε γραπτή δήλωση που υπογράφει ο επικεφαλής του, η οποία επιδίδεται από τον ίδιο ή µε δικαστικό επιµελητή, ύστερα από παραγγελία του, στον πρόεδρο του πολυµελούς πρωτοδικείου. Η προσυπογραφή του συνόλου των υποψηφίων του κάθε συνδυασµού στην κατάρτιση της δήλωσης αντικαθίσταται από την εκ µέρους τους ρητή αποδοχή της υποψηφιότητάς τους για το συγκεκριµένο κάθε φορά αξίωµα και µε το συγκεκριµένο συνδυασµό στην υπεύθυνη δήλωση η οποία συνοδεύει την υποψηφιότητά τους. 
β) Στη δήλωση του συνδυασµού αναγράφεται πλέον υποχρεωτικά το όνοµα του συνδυασµού και δυνητικά το έµβληµα. Μεταξύ των συµβόλων ή εµβληµάτων που απαγορεύονται, µε συνέπεια ο συνδυασµός να ανακηρυχθεί µόνο µε το όνοµά του και χωρίς έµβληµα είναι και σύµβολα ή εµβλήµατα µε ρατσιστικό ή ξενοφοβικό περιεχόµενο, κατά την έννοια του άρθρου 1 του ν. 927/1979 (Α΄ 139). 
γ) Ο αριθµός των υποψήφιων δηµοτικών συµβούλων πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσος µε τον αριθµό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας µε δυνατότητα προσαύξησης έως και τριάντα τοις εκατό (30%), η δε δήλωση του συνδυασµού πρέπει να περιλαµβάνει υποψηφίους για το σύνολο των εκλογικών περιφερειών. 
δ) Ο αριθµός των υποψήφιων δηµοτικών συµβούλων από κάθε φύλο ανέρχεται τουλάχιστον σε ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) του συνολικού αριθµού των υποψηφίων του οικείου συνδυασµού. 
ε) Στη δήλωση του συνδυασµού κάθε υποψήφιος, εφ’ όσον είναι έγγαµος ή έγγαµη ή έχει συνάψει σύµφωνο συµβίωσης, µπορεί να προσθέσει, ανεξαρτήτως σειράς, και το επώνυµο του συζύγου ή συµβιούντος.

Άρθρο 15 Κατάργηση άρθρου 19 του ν. 3852/2010 Καταργείται το άρθρο 19 του ν. 3852/2010, καθώς το περιεχόµενό του έχει ενσωµατωθεί, κατά τρόπο ενιαίο, στο προηγούµενο άρθρο. 

Άρθρο 16 Εκλογές κοινοτήτων άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων Προβλέπεται η εκλογή των συµβούλων των κοινοτήτων µε µόνιµο πληθυσµό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, µε χωριστή κάλπη και κατά συνδυασµούς, κατ’ αναλογία όσων ισχύουν για τους συνδυασµούς για την εκλογή των δηµοτικών συµβούλων. Η κατάρτιση συνδυασµών για τις κοινότητες αποσυνδέεται από τους συνδυασµούς που καταρτίζονται για το δηµοτικό συµβούλιο, µε την έννοια ότι αφενός ένας συνδυασµός για το δηµοτικό συµβούλιο καταρτίζεται έγκυρα χωρίς να περιλαµβάνει υποψηφίους για οποιαδήποτε κοινότητα, αφετέρου ένας συνδυασµός για µία κοινότητα δεν απαιτείται να έχει οποιαδήποτε σύνδεση ή αναφορά προς συνδυασµό για το οικείο δηµοτικό συµβούλιο. Ωστόσο, η διασύνδεση αυτή δεν απαγορεύεται από την προτεινόµενη διάταξη, αλλά προβλέπεται ότι επιτρέπεται να κατατεθούν (εννοείται, σε ξεχωριστά ψηφοδέλτια) συνδυασµοί µε το ίδιο όνοµα και έµβληµα σε περισσότερες της µίας κοινότητες του ίδιου δήµου, εφόσον αυτό ταυτίζεται µε το όνοµα και το έµβληµα συνδυασµού υποψηφίου δηµάρχου και δηµοτικών συµβούλων του ίδιου δήµου και υπό τις προβλεπόµενες διαδικαστικές προϋποθέσεις. 

Άρθρο 17 Εκλογές κοινοτήτων έως τριακοσίων (300) κατοίκων Προβλέπεται η εκλογή προέδρων των κοινοτήτων µε µόνιµο πληθυσµό έως τριακοσίων (300) κατοίκων µε χωριστή κάλπη και µε ενιαίο ψηφοδέλτιο, όλων των µεµονωµένων υποψηφίων. Με τον τρόπο αυτό, η εκλογική διαδικασία στις πολύ µικρές κοινότητες αποσυνδέεται από την αναγκαστική προσαρµογή της σε παραταξιακά κριτήρια και προσαρµόζεται προς την ανάγκη διασφάλισης της δυνατότητας αξιοποίησης όλων των ενεργών και ικανών στοιχείων της κοινότητας.

Άρθρο 18 ‘Ενωση κοινότητας σε περίπτωση µη υποβολής υποψηφιοτήτων Προβλέπεται ένωση κοινότητας µε όµορη του ίδιου δήµου, σε περίπτωση µη υποβολής δήλωσης συνδυασµού ή µεµονωµένων υποψηφιοτήτων σε ενιαίο ψηφοδέλτιο, µετά από επανάληψη εκλογής. Η ένωση γίνεται µε προεδρικό διάταγµα, που εκδίδεται µε πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών και γνώµη του οικείου δηµοτικού συµβουλίου. 

Άρθρο 19 Ανακήρυξη – κοινοποίηση υποψηφιοτήτων – Αντικατάσταση άρθρου 20 του ν. 3852/2010 Αναδιατυπώνεται το άρθρο 20 του ν. 3852/2010 σχετικά µε την ανακήρυξη από το πρωτοδικείο σε δηµόσια συνεδρίαση των συνδυασµών, καθώς και των υποψηφίων ενιαίου ψηφοδελτίου κοινοτήτων έως και τριακοσίων (300) κατοίκων, που έχουν δηλωθεί νόµιµα. 

Άρθρο 20 Αντικατάσταση υποψηφίων – Αντικατάσταση άρθρου 21 του ν. 3852/2010 Αναδιατυπώνεται το άρθρο 21 του ν. 3852/2010 και επιπλέον προβλέπεται η περίπτωση αντικατάστασης υποψηφίου προέδρου συµβουλίου κοινότητας µε µόνιµο πληθυσµό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, που παραιτήθηκε ή απεβίωσε. Σε περίπτωση θανάτου ή παραίτησης υποψήφιου δηµοτικού συµβούλου ή υποψήφιου συµβούλου κοινότητας, αυτός δεν αναπληρώνεται, εκτός και αν ο θάνατος ή η παραίτηση λάβει χώρα πριν την πάροδο της προθεσµίας κατάθεσης της δήλωσης συνδυασµού. Συνδυασµός, που περιέχει αριθµό υποψήφιων δηµοτικών συµβούλων ή συµβούλων κοινότητας µικρότερο από το ελάχιστο όριο που ορίζουν οι σχετικές διατάξεις, περιλαµβανοµένων και των ποσοστών από κάθε φύλο, εξαιτίας παραίτησης ή θανάτου υποψηφίων του, µετά το πέρας της προθεσµίας κατάθεσης της δήλωσης συνδυασµού, θεωρείται νόµιµος. 

Άρθρο 21 Δικαιώµατα συνδυασµών και υποψηφίων – Αντικατάσταση άρθρου 22 του ν. 3852/2010 Καθορίζονται τα δικαιώµατα όχι µόνο των συνδυασµών, αλλά και των υποψηφίων κατά την εκλογική διαδικασία. Επίσης, ελαχιστοποιούνται στο αναγκαίο µέτρο τα κωλύµατα διορισµού ως γενικών αντιπροσώπων ή αντιπροσώπων, αναπληρωτών ή πληρεξούσιων συνδυασµών. 

Άρθρο 22 Πρόγραµµα εκλογής – Αντικατάσταση άρθρου 23 του ν. 3852/2010 Τροποποιείται µερικώς ο τρόπος σύνταξης του προγράµµατος εκλογής. Σηµειώνεται ότι η ανάρτηση του προγράµµατος εκλογής στην ιστοσελίδα του δήµου δεν αποτελεί ουσιώδη τύπο της δηµοσίευσης αυτού, αλλά τρόπο ευρύτερης γνωστοποίησής του, η µη ανάρτηση του οποίου δεν επιφέρει καµία ακυρότητα.

Άρθρο 23 Εκτύπωση και διανοµή ψηφοδελτίων Ορίζεται ότι τα ψηφοδέλτια των συνδυασµών υποψηφίων δηµοτικών συµβούλων και τα ψηφοδέλτια των συνδυασµών υποψηφίων συµβούλων κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων εκτυπώνονται µε µέριµνα του οικείου συνδυασµού, ενώ τα ψηφοδέλτια για τις εκλογές των κοινοτήτων έως και τριακοσίων (300) κατοίκων, καταρτίζονται και εκτυπώνονται µε ευθύνη του οικείου δηµάρχου και µε πιστώσεις του δήµου. 

Άρθρο 24 Περιεχόµενο ψηφοδελτίων – Αντικατάσταση άρθρου 26 του ν. 3852/2010 Ορίζονται λεπτοµερειακά τα απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να αναγράφει ένα ψηφοδέλτιο, ώστε να είναι νόµιµο, κατά την εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη των αρχών των νέων δήµων. Κρίθηκε απαραίτητη η διάκριση των ψηφοδελτίων σε κατηγορίες: α) για δήµους που αποτελούν ενιαία εκλογική περιφέρεια, β) για δήµους που αποτελούνται από περισσότερες εκλογικές περιφέρειες, γ) για τις εκλογές των κοινοτήτων άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, δ) για το ενιαίο ψηφοδέλτιο κάθε κοινότητας έως και τριακοσίων (300) κατοίκων.

 Άρθρο 25 Σταυροί προτίµησης – Αντικατάσταση άρθρου 27 του ν. 3852/2010 Ρυθµίζεται το θέµα των σταυρών προτίµησης. Προβλέπεται ότι ειδικά για την εκλογή συµβουλίων κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων ο εκλογέας µπορεί να εκφράσει την προτίµηση του υπέρ ενός (1) υποψηφίου συµβούλου κοινότητας στις κοινότητες που εκλέγουν 5µελή Συµβούλια και έως δύο (2) υποψηφίων συµβούλων κοινότητας στις κοινότητες που εκλέγουν 7µελή, 11µελή ή 15µελή Συµβούλια. Επιπλέον, για την εκλογή προέδρων συµβουλίων κοινότητας έως τριακοσίων (300) κατοίκων, ο εκλογέας µπορεί να εκφράσει την προτίµησή του υπέρ ενός (1) υποψήφιου. Τέλος, γίνεται ρητή αναφορά στις περιπτώσεις όπου, συγκεκριµένη σηµείωση σταυρών προτίµησης (περισσότερων ή καθόλου), µπορεί να επιφέρει ακυρότητα ή µη των ψηφοδελτίων. 

Άρθρο 26 Άκυρα ψηφοδέλτια – Αντικατάσταση άρθρου 28 του ν. 3852/2010 Ορίζονται ρητά και περιοριστικά οι λόγοι που επιφέρουν την ακυρότητα ενός ψηφοδελτίου. 

Άρθρο 27 Διατάξεις εκλογικής νοµοθεσίας – Αντικατάσταση άρθρου 29 του ν. 3852/2010 Ορίζεται ότι οι διατάξεις της νοµοθεσίας για την εκλογή βουλευτών εφαρµόζονται αναλόγως και κατά τη διενέργεια των δηµοτικών εκλογών, για όσα θέµατα δεν υφίσταται ειδική πρόβλεψη στις ρυθµίσεις του παρόντος. Επίσης, ορίζεται και ρητά ότι πλέον κατά την ψηφοφορία χρησιµοποιούνται διαφορετικές κάλπες για τις δηµοτικές εκλογές και για την εκλογή συµβούλων ή προέδρων κοινότητας, που φέρουν κατάλληλο διακριτικό γνώρισµα.

Άρθρο 28 Εκλογικό σύστηµα – κατανοµή εδρών δηµοτικού συµβουλίου – Αντικατάσταση άρθρου 32 του ν. 3852/2010 Καταργείται το ισχύον άκρως πλειοψηφικό εκλογικό σύστηµα που ίσχυε στις δηµοτικές εκλογές, που είχε ως αποτέλεσµα τη σοβαρή στρέβλωση της εκπροσώπησης των εκλογέων και, αντίθετα, καθιερώνεται το εκλογικό σύστηµα της απλής αναλογικής για την ανάδειξη των δηµοτικών συµβούλων για το σύνολο των εδρών του οικείου συµβουλίου. Πρόκειται για µία επιλογή η οποία µεταφέρει µε τον πλέον ακριβή και γνήσιο τρόπο τη βούληση του εκλογικού σώµατος στη σύνθεση του δηµοτικού συµβουλίου. Επίσης, προβλέπεται ρητά – όπως ήδη ίσχυε, ερµηνευτικά συναγόµενο – ότι έδρα, µε βάση τα αχρησιµοποίητα υπόλοιπά τους, δικαιούνται να καταλάβουν και οι συνδυασµοί που δεν συγκεντρώνουν τις απαραίτητες για την κάλυψη του εκλογικού µέτρου ψήφους. 

Άρθρο 29 Επανάληψη ψηφοφορίας – Αντικατάσταση άρθρου 33 του ν. 3852/2010 Ρυθµίζονται τα θέµατα επανάληψης της ψηφοφορίας την επόµενη της πρώτης ψηφοφορίας Κυριακή, εφόσον κανείς συνδυασµός δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία των εγκύρων ψηφοδελτίων, κατά την πρώτη Κυριακή, µεταξύ των επικεφαλής των δύο πρώτων συνδυασµών. Επισηµαίνεται ότι το σύνολο των µελών του δηµοτικού συµβουλίου (τακτικά και αναπληρωµατικά µέλη) εκλέγονται αναλογικά από τον πρώτο γύρο, ανάλογα µε τους σταυρούς προτίµησης που συγκέντρωσε κάθε υποψήφιος, ενώ τα αποτελέσµατα του δεύτερου γύρου κρίνουν αποκλειστικά το πρόσωπο του Δηµάρχου και δεν επηρεάζουν µε κανέναν τρόπο τον αριθµό των εδρών που καταλαµβάνει κάθε συνδυασµός στο δηµοτικό συµβούλιο. 

Άρθρο 30 Κατανοµή εδρών δηµοτικού συµβουλίου ανά εκλογική περιφέρεια – Αντικατάσταση άρθρου 34 του ν. 3852/2010 Προβλέπεται ο τρόπος κατανοµής των εδρών, σε δήµους µε περισσότερες της µιας εκλογικές περιφέρειες, µε δεδοµένο, ωστόσο, τον συνολικό αριθµό εδρών που καταλαµβάνει κάθε συνδυασµός, ο οποίος προκύπτει οριστικά κατά το άρθρο 27. Για την κατανοµή, λαµβάνεται ιδιαίτερα υπόψη η τυχόν ύπαρξη µονοεδρικών περιφερειών, προκειµένου να διασφαλιστεί –στο µέτρο του δυνατού– ο σεβασµός στην επιλογή του τοπικού εκλογικού σώµατος και να αποφευχθούν τοπικές στρεβλώσεις, όπου µία εκλογική περιφέρεια θα έχει αναδείξει κάποιον συνδυασµό πρώτο, αλλά η µοναδική έδρα θα καταλαµβάνεται από κάποιον άλλο συνδυασµό.

 Άρθρο 31 Παραίτηση ή θάνατος υποψηφίου δηµάρχου σε περίπτωση επαναληπτικής ψηφοφορίας - Τροποποίηση άρθρου 35 του ν. 3852/2010 . 

Σε περίπτωση παραίτησης ή θανάτου υποψήφιου δηµάρχου, πριν από την επαναληπτική ψηφοφορία (β' γύρος), εκείνος που έχει επιλεγεί ως υποψήφιος από την παράταξή του, αφαιρείται από τη σειρά κατάταξης των υποψήφιων δηµοτικών συµβούλων του συνδυασµού του. Στην περίπτωση που δεν εκλεγεί δήµαρχος, θεωρείται πρώτος επιτυχών σύµβουλος του συνδυασµού του. Επίσης, για λόγους καλής νοµοθέτησης, η ρύθµιση της καταργούµενης µε το άρθρο αυτό παράγραφος 6, έχει τεθεί στο σχετικό, άρθρο 33 του ν. 3852/2010, όπως τροποποιείται.

Άρθρο 32 Κατάργηση άρθρου 36 του ν. 3852/2010 Καταργείται το άρθρο 36 του ν. 3852/2010, καθώς οι σχετικές ρυθµίσεις ενσωµατώνονται στο τροποποιούµενο άρθρο 37. 

Άρθρο 33 Κατανοµή εδρών συµβούλων κοινότητας – Αντικατάσταση άρθρου 37 του ν. 3852/2010 Η κατανοµή των εδρών των συµβουλίων κοινότητας µε µόνιµο πληθυσµό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, πραγµατοποιείται ανάλογα µε την εκλογική δύναµη κάθε συνδυασµού στην οικεία κοινότητα και ανεξάρτητα από τα αποτελέσµατα των συνδυασµών για το δηµοτικό συµβούλιο, µε το σύστηµα της απλής αναλογικής. 

Άρθρο 34 Εκλογή προέδρου κοινότητας κάτω των τριακοσίων (300) κατοίκων Η εκλογή προέδρου κοινότητας κάτω των τριακοσίων (300) κατοίκων, διενεργείται µε ενιαίο ψηφοδέλτιο. Πρόεδρος εκλέγεται ο υποψήφιος που θα συγκεντρώσει τους περισσότερους σταυρούς, ενώ οι υπόλοιποι λογίζονται ως αναπληρωµατικοί κατά φθίνουσα σειρά µε κριτήριο τους σταυρούς προτίµησης που έλαβαν. Σε περίπτωση ισοψηφίας το αρµόδιο δικαστήριο διενεργεί κλήρωση. 

Άρθρο 35 Τροποποίηση άρθρου 38 του ν. 3852/2010 Ως τακτικοί δηµοτικοί σύµβουλοι εκλέγονται, από τους υποψηφίους καθενός από τους συνδυασµούς, κατά σειρά, αυτοί που έλαβαν τους περισσότερους σταυρούς προτίµησης, στην οικεία εκλογική περιφέρεια. 

Άρθρο 36 Κατάργηση άρθρου 39 του ν. 852/2010 Καταργείται το άρθρο 39 του ν. 3852/2010, καθώς οι σχετικές ρυθµίσεις έχουν ενσωµατωθεί στο ενιαίο πλέον άρθρο 40 αυτού, όπως αντικαθίσταται. 

Άρθρο 37 Τακτικοί και αναπληρωµατικοί σύµβουλοι κοινότητας – Αντικατάσταση άρθρου 40 του ν. 3852/2010 Ως τακτικοί σύµβουλοι του συµβουλίου κοινότητας µε µόνιµο πληθυσµό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων εκλέγονται, από τους υποψηφίους καθενός από τους συνδυασµούς, κατά σειρά, αυτοί που έλαβαν τους περισσότερους σταυρούς προτίµησης, ενώ οι λοιποί υποψήφιοι λογίζονται ως αναπληρωµατικοί κατά φθίνουσα σειρά µε κριτήριο τους σταυρούς προτίµησης που έλαβαν. Οι υποψήφιοι πρόεδροι του συµβουλίου κοινότητας των συνδυασµών που καταλαµβάνουν µία ή περισσότερες έδρες στο συµβούλιο, λογίζονται ως οι πρώτοι σε σταυρούς σύµβουλοι των συνδυασµών τους. 

Άρθρο 38 Κατάργηση άρθρου 41 του ν. 3852/2010 Καταργείται το άρθρο 41 του ν. 3852/2010, καθώς η σχετική ρύθµιση ενσωµατώνεται στο άρθρο 33, όπως αντικαταστάθηκε.

 Άρθρο 39 Επικύρωση εκλογής – Αντικατάσταση άρθρου 44 του ν 3852/2010 Αναδιατυπώνεται το άρθρο 44 του ν. 3852/2010 και προσαρµόζεται ανάλογα η ανακήρυξη του πολυµελούς πρωτοδικείου µε χωριστή πράξη, όσον αφορά τους τακτικούς και αναπληρωµατικούς συµβούλους των κοινοτήτων κάθε συνδυασµού και τους προέδρους των κοινοτήτων έως τριακοσίων (300) κατοίκων µε τους αναπληρωµατικούς τους. 

Άρθρο 40 Τροποποίηση άρθρου 52 του ν. 3852/2010 Γίνονται οι αναγκαίες εννοιολογικές προσαρµογές στους νέους όρους «σύµβουλοι κοινότητας» και «πρόεδροι των κοινοτήτων».

 Άρθρο 41 Παραίτηση αιρετών – Αντικατάσταση άρθρου 54 του ν. 3852/2010 Απλοποιείται η διαδικασία παραίτησης του δηµάρχου, των δηµοτικών συµβούλων, των συµβούλων κοινοτήτων και των προέδρων κοινοτήτων, καθώς και των αιρετών των δήµων από τις θέσεις που κατέχουν, ως εκ της ιδιότητας τους. Στις ανωτέρω περιπτώσεις, η παραίτηση καθίσταται οριστική την εποµένη της κατάθεσης της σχετικής δήλωσης στο πρωτόκολλο της οικείας υπηρεσίας, αντί µετά την πάροδο µηνός που ίσχυε µε το πρόγραµµα «Καλλικράτης», χωρίς να απαιτείται αποδοχή της από οιονδήποτε. Επίσης ορίζεται ρητά ότι η αντικατάσταση των παραιτηθέντων γίνεται για το υπόλοιπο διάστηµα της θητείας των παραιτηθέντων. 

Άρθρο 42 Αντικατάσταση – αναπλήρωση µελών – Αντικατάσταση άρθρου 55 του ν. 3852/2010 Ορίζεται πλέον και ρητά ότι οι κενές έδρες του δηµοτικού συµβουλίου καταλαµβάνονται από τους αναπληρωµατικούς του αυτού συνδυασµού της ίδιας εκλογικής περιφέρειας. Αν εξαντληθεί ο αριθµός των αναπληρωµατικών δηµοτικών συµβούλων του συνδυασµού αυτού, στην ίδια εκλογική περιφέρεια, θα καταλάβουν τις θέσεις που έµειναν κενές, για οποιονδήποτε λόγο αναπληρωµατικοί δηµοτικοί σύµβουλοι από άλλους επιλαχόντες συνδυασµούς της ίδιας εκλογικής περιφέρειας, µε τη σειρά της εκλογικής τους δύναµης και µε τη σειρά που έχουν ανακηρυχθεί. Αντίστοιχα τις έδρες των συµβούλων των κοινοτήτων άνω των 300 κατοίκων που µένουν κενές καταλαµβάνουν οι αναπληρωµατικοί του ίδιου συνδυασµού στην ίδια κοινότητα και, αν εξαντληθεί ο αριθµός των αναπληρωµατικών συµβούλων, καλούνται αντίστοιχα αναπληρωµατικοί σύµβουλοι κοινότητας από άλλους επιλαχόντες συνδυασµούς, µε τη σειρά της εκλογικής τους δύναµης και µε τη σειρά που έχουν ανακηρυχθεί στην ίδια κοινότητα. Αν µείνουν κενές έδρες δηµοτικών συµβούλων των συνδυασµών και δεν υπάρχουν αναπληρωµατικοί κανενός συνδυασµού, ο Συντονιστής της Αποκεντρωµένης Διοίκησης, και όχι πλέον ο Περιφερειάρχης, προκηρύσσει σε δύο (2) µήνες το αργότερο την εκλογή τόσων συµβούλων όσες είναι οι κενές έδρες και ισάριθµων αναπληρωµατικών. Στην αναπληρωµατική εκλογή οι κενές θέσεις κατανέµονται ανάµεσα στους συνδυασµούς, αναλόγως µε την εκλογική δύναµη του καθενός από αυτούς.

Άρθρο 43 Εκλογή εξαιτίας διάλυσης συµβουλίων – Αντικατάσταση άρθρου 56 του ν. 3852/2010 Αναδιατυπώνεται το άρθρο 56 του ν. 3852/2010 και οι διατάξεις προσαρµόζονται προς τις έννοιες «συµβούλιο κοινότητας» και «πρόεδρος κοινοτήτων έως τριακοσίων (300) κατοίκων». Επιπλέον, προβλέπεται ότι, σε περίπτωση διάλυσης δηµοτικού συµβουλίου, ο Συντονιστής της Αποκεντρωµένης Διοίκησης αναλαµβάνει τα σχετικά µε τη διεξαγωγή της εκλογής νέου δηµοτικού συµβουλίου και δύναται να αναθέτει σε υψηλόβαθµο δηµόσιο υπάλληλο τα καθήκοντα του δηµάρχου που σχετίζονται µε τη διεκπεραίωση των επειγουσών υπηρεσιακών υποθέσεων. Στην περίπτωση διάλυσης συµβουλίου κοινότητας, µέχρι τη νέα εκλογή, οι αρµοδιότητες του συµβουλίου ασκούνται από το δηµοτικό συµβούλιο και οι αρµοδιότητες του προέδρου του συµβουλίου ασκούνται από τον δήµαρχο.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΔΗΜΩΝ - ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΤΜΗΜΑ Α΄ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΗΜΩΝ 

Άρθρο 68 Αντιδήµαρχοι – Αντικατάσταση άρθρου 59 και τροποποίηση του άρθρου 207 του ν. 3852/2010 Ως απόρροια της αναλογικής συγκρότησης των δηµοτικών συµβουλίων, είναι εύλογο ότι, στην πλειονότητα των δήµων, θα υπάρξει συνεργασία διαφορετικών δηµοτικών παρατάξεων, παρ’ όλο που στην τοπική αυτοδιοίκηση δεν ισχύει η αρχή της δεδηλωµένης, άρα δεν τίθεται θέµα «εµπιστοσύνης» του δηµοτικού συµβουλίου προς την δηµοτική αρχή. Έτσι είναι δυνατόν να υπάρχουν δηµοτικές αρχές µειοψηφίας, αφού η πλειοψηφία του δηµοτικού συµβουλίου που θα υποστηρίζει κάθε επιµέρους απόφαση µπορεί να είναι κάθε φορά διαφορετική. Ωστόσο, προκειµένου να µπορεί να αποτυπώνεται και σε επίπεδο διοίκησης η τυχόν σταθερή συνεργασία περισσότερων της µίας παρατάξεων, προβλέπεται ότι ως αντιδήµαρχοι µπορούν πλέον να οριστούν δηµοτικοί σύµβουλοι όχι µόνο από την παράταξη του δηµάρχου, όπως γινόταν µέχρι τώρα, αλλά από όλες τις δηµοτικές παρατάξεις. Και µάλιστα, προκειµένου να αποφευχθούν φαινόµενα προσωπικής συναλλαγής και διάλυσης των παρατάξεων εξαιτίας προσωπικών στρατηγικών, ο ορισµός αυτός θα πρέπει να εγκρίνεται από την πλειοψηφία των συµβούλων της παράταξης στην οποία ανήκει ο οριζόµενος αντιδήµαρχος, εφ’ όσον φυσικά η παράταξη αυτή αριθµεί πάνω από δύο (2) µέλη, κατ’ αναλογία των οριζόµενων για τη διαγραφή δηµοτικού συµβούλου. Επίσης, µε την προτεινόµενη ρύθµιση αναµορφώνεται ο αριθµός των αντιδηµάρχων µε βάση τον πληθυσµό του δήµου, ενώ προβλέπεται αύξηση του αριθµού των αντιδηµάρχων σε δήµους που προήλθαν από συνένωση, ανάλογα µε τον αριθµό των δηµοτικών ενοτήτων. Ιδιαίτερη µέριµνα λαµβάνεται για τους νησιωτικούς δήµους, αφού ορίζεται ότι αν ο αριθµός των αντιδηµάρχων που αναλογεί βάσει του πληθυσµού είναι µικρότερος από τον αριθµό των δηµοτικών ενοτήτων τότε αυτός προσαυξάνεται ανάλογα, στους δε µικρούς νησιωτικούς δήµους, δίνεται η δυνατότητα ορισµού ενός επιπλέον αντιδηµάρχου. 

Άρθρο 69 Εκλογή νέου δηµάρχου – Αντικατάσταση άρθρου 60 του ν. 3852/2010 Καθορίζεται η διαδικασία εκλογής νέου δηµάρχου, στην περίπτωση που η θέση µείνει κενή για οποιονδήποτε λόγο και προβλέπεται ότι νέος δήµαρχος εκλέγεται σύµβουλος που προέρχεται είτε από τον πρώτο είτε από τον δεύτερο σε εκλογική δύναµη συνδυασµό.

 Άρθρο 70 Τροποποίηση του άρθρου 62 του ν. 3852/2010 Αναδιατυπώνεται η πρόβλεψη του άρθρου 62 του ν. 3852/2010 αναφορικά µε την υποχρεωτική συµµετοχή του προέδρου κοινότητας ή προέδρου συµβουλίου κοινότητας στις συνεδριάσεις του δηµοτικού συµβουλίου, προσαρµοζόµενη στα νέα όργανα διοίκησης των κοινοτήτων. Επίσης, προστίθεται η υποχρέωση κλήσης στις συνεδριάσεις του δηµοτικού συµβουλίου του πρόεδρου νοµικού προσώπου του δήµου και άλλων υπηρεσιακών παραγόντων, όχι υποχρεωτικά, αλλά όποτε τούτο κριθεί αναγκαίο. 

Άρθρο 71 Εκλογή προεδρείου δηµοτικού συµβουλίου – Αντικατάσταση άρθρου 64 του ν. 3852/2010 Περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία ανάδειξης των µελών του προεδρείου του δηµοτικού συµβουλίου. Προβλέπεται, ειδικότερα, ότι ο υποψήφιος πρόεδρος προέρχεται από την παράταξη του εκλεγέντος δηµάρχου, είτε αυτή αναδείχθηκε πρώτη είτε δεύτερη σε εκλογική δύναµη, ο αντιπρόεδρος προέρχεται από την παράταξη που αναδείχθηκε, αντίστοιχα, δεύτερη ή πρώτη σε εκλογική δύναµη, αλλά δεν ανέδειξε τον δήµαρχο, ενώ ο γραµµατέας προέρχεται από την τρίτη σε εκλογική δύναµη παράταξη. Η διαδικασία διαρθρώνεται σε δύο φάσεις: κατά την πρώτη φάση η οικεία παράταξη εκλέγει τον υποψήφιό της, ενώ στην περίπτωση που από κάποια παράταξη δεν υπάρξει υποψηφιότητα, ο προτεινόµενος για το αξίωµα εκλέγεται από το σύνολο του δηµοτικού συµβουλίου. Κατά τη δεύτερη φάση, η υποψηφιότητα για το κάθε αξίωµα επικυρώνεται από το σύνολο του δηµοτικού συµβουλίου. Σηµειώνεται ότι οι υποψήφιοι για τα αξιώµατα που αναδείχθηκαν κατά την διαδικασία της πρώτης φάσης, εκλέγονται στη Β΄ φάση, έστω και αν οι θετικές ψήφοι είναι λιγότερες από τις αρνητικές, εκτός και αν υπάρξει διαφορετική πρόταση µε βάση τα κατωτέρω. Ειδικότερα, στη δεύτερη φάση, και ενώ έχουν ήδη προκύψει οι υποψήφιοι για τα αξιώµατα του προεδρείου δηµοτικού συµβουλίου από τις οικείες παρατάξεις είναι δυνατόν να υποβληθεί διαφορετική πρόταση, από µέλος του συµβουλίου, τηρουµένων ωστόσο των προϋποθέσεων της παραγράφου 2, αναφορικά µε την παράταξη από την οποία θα πρέπει να προέρχεται ο υποψήφιος, ανάλογα µε τη θέση που διεκδικεί. Στην περίπτωση αυτή, διεξάγεται εκλογή µε µυστική ψηφοφορία µεταξύ των µελών του δηµοτικού συµβουλίου, στην οποία µετέχει οπωσδήποτε και ο αρχικώς υποδειχθείς υποψήφιος. Σύµβουλος που έθεσε υποψηφιότητα κατά τη δεύτερη φάση εκλέγεται µόνο αν λάβει τα 2/3 του συνολικού αριθµού των µελών του δηµοτικού συµβουλίου. Αν δεν λάβει την προαναφερθείσα πλειοψηφία, εκλέγεται ο αρχικά υποδειχθείς υποψήφιος, ακόµα και αν έχει λάβει λιγότερες θετικές ψήφους από τον συνυποψήφιό του. Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν επιτευχθεί εκλογή, θεωρείται ότι εκλέγονται οι σύµβουλοι της οικείας παράταξης που έχουν λάβει τους περισσότερους σταυρούς προτίµησης στις δηµοτικές εκλογές. 

Άρθρο 72 Αρµοδιότητες δηµοτικού συµβουλίου – Τροποποίηση άρθρου 65 του ν. 3852/2010 Με την τροποποιητική αυτή διάταξη, προβλέπεται η δυνατότητα του δηµοτικού συµβουλίου να µεταβιβάζει στην οικονοµική επιτροπή και στην επιτροπή ποιότητας ζωής θέµατα αρµοδιότητάς του σχετικές µε το αντικείµενο της κάθε επιτροπής. 

Άρθρο 73 Δηµοτικές παρατάξεις – Αντικατάσταση άρθρου 66 του ν. 3852/2010 Επέρχεται σηµαντική µεταβολή στη µέχρι τώρα λειτουργία των δηµοτικών παρατάξεων. Έτσι, προβλέπεται καταρχήν ότι τα µέλη του δηµοτικού συµβουλίου ανήκουν σε δηµοτικές παρατάξεις ανάλογα µε το συνδυασµό µε τον οποίο έχουν εκλεγεί. Σε αντίθεση µε το ισχύον καθεστώς, παρέχεται η δυνατότητα σε µέλος που ανεξαρτητοποιείται ή διαγράφεται από την παράταξη µε την οποία εκλέχθηκε, να ενταχθεί σε άλλη παράταξη, µε δήλωσή του προς το προεδρείο, η οποία υπογράφεται από το ίδιο και τα 2/3 τουλάχιστον των µελών της παράταξης στην οποία προσχωρεί, εφόσον αυτή έχει περισσότερα από τρία µέλη ή από όλα τα µέλη, εφ’ όσον αυτή έχει λιγότερα από τρία (3) µέλη. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότατα στις υπάρχουσες παρατάξεις να συνενώνονται δηµιουργώντας νέα παράταξη. Οι προτεινόµενες αλλαγές είναι στενά συνυφασµένες µε το γεγονός ότι οι παρατάξεις αποτελούν ιδιόµορφα (sui generis) ιδιωτικά σχήµατα, οι δε αποφάσεις που σχετίζονται µε την ανεξαρτητοποίηση ή διαγραφή µελών τους αποτελούν ζήτηµα εσωτερικής τους λειτουργίας, ζήτηµα δηλαδή που αφορά στη σχέση της παράταξης µε τα µέλη της, ενώ η προσχώρηση σε νέα παράταξη καθώς και η συγχώνευση υπαρχουσών παρατάξεων και η δηµιουργία νέας, αποτελούν πρωτίστως πολιτική απόφαση. Σκοπός των νέων ρυθµίσεων που εισάγονται είναι να αποτυπώνονται και σε επίπεδο παραταξιακής ένταξης οι πολιτικές εξελίξεις που τυχόν µεσολαβούν από την εκλογή των δηµοτικών συµβουλίων και µετά, κατά τη διάρκεια της δηµοτικής περιόδου, κατ’ αναλογία όσων ισχύουν σε εθνικό επίπεδο για τις κοινοβουλευτικές οµάδες των κοµµάτων. 

Άρθρο 74 Σύγκληση δηµοτικού συµβουλίου – Αντικατάσταση άρθρου 67 του ν. 3852/2010 Ρυθµίζονται αναλυτικά τα θέµατα που αφορούν τη σύγκληση του δηµοτικού συµβουλίου και τις γνωστοποιήσεις προς τα µέλη του. Επίσης, προβλέπεται ότι αν µέλος του συµβουλίου αρνηθεί ψήφο ή δώσει λευκή ψήφο, λογίζεται παρόν στη συνεδρίαση, µόνον ως προς την ύπαρξη απαρτίας. Στην ίδια περίπτωση, η ψήφος δεν υπολογίζεται στον σχηµατισµό της απαιτούµενης πλειοψηφίας ενώ δεν προσµετράται ούτε στις θετικές ούτε στις αρνητικές ψήφους. Με τον τρόπο αυτό, δεδοµένης αφενός της αναλογικής συγκρότησης των δηµοτικών συµβουλίων, αφετέρου της ανάγκης επίτευξης θεσµικών ισορροπιών και αποτροπής αδιεξόδου στη λήψη αποφάσεων, δίνεται στα µέλη του δηµοτικού συµβουλίου και στις παρατάξεις η ευκαιρία να ασκήσουν δηµιουργική αντιπολίτευση. Αυτό γιατί µπορούν να µετέχουν στη συζήτηση ενός θέµατος, εφόσον όµως δεν έχουν πεισθεί για την ορθότητα µιας πρότασης, να αρνηθούν ψήφο ή να δώσουν λευκή ψήφο, µη εµποδίζοντας όµως τη δηµοτική αρχή να πετύχει την απαιτούµενη υπέρ της πρότασης πλειοψηφίας. 

Άρθρο 75 Επιτροπές του δηµοτικού συµβουλίου – Αντικατάσταση άρθρου 70 του ν. 3852/2010 Επέρχονται επιµέρους αλλαγές στις διατάξεις που αφορούν τη συγκρότηση και λειτουργία επιτροπών του δηµοτικού συµβουλίου. 

Άρθρο 76 Συγκρότηση – Εκλογή Οικονοµικής Επιτροπής και Επιτροπής Ποιότητας Ζωής – Αντικατάσταση άρθρου 74 του ν 3852/2010 Η θέσπιση της απλής αναλογικής αναπόφευκτα οδηγεί και στην αναµόρφωση της σύνθεσης και της διαδικασίας εκλογής των µελών της Οικονοµικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, η θητεία των οποίων είναι πλέον διετής, προσαρµοζόµενη στη νέα διάρκεια θητείας της δηµοτικής αρχής. Αξιοσηµείωτη αλλαγή αποτελεί η πρόβλεψη για συµµετοχή δύο αντιδηµάρχων ως µέλη των επιτροπών, µε στόχο να ενισχυθεί, προς όφελος της καλής και αποτελεσµατικής λειτουργίας του οργάνου, η σύνδεση ανάµεσα στο κυρίαρχο και αποφασιστικό όργανο του δήµου, το δηµοτικό συµβούλιο και τα εκτελεστικά όργανα του δήµου που είναι επιφορτισµένα µε την καθηµερινή διοίκηση των υποθέσεων και των υπηρεσιών του. Επιπλέον, η διαδικασία εκλογής των υπολοίπων µελών του δηµοτικού συµβουλίου (περιλαµβανοµένων και των ανεξαρτήτων) δεν αφορά πλέον τη διάκριση απλώς µεταξύ επιτυχόντος και επιλαχόντων συνδυασµών, αλλά διενεργείται κατά τρόπο αναλογικής κατανοµής των εδρών σύµφωνα µε τη δύναµη των δηµοτικών παρατάξεων, µε διακριτά ψηφοδέλτια.

 Άρθρο 77 Λειτουργία Οικονοµικής Επιτροπής – Επιτροπής Ποιότητας Ζωής – Αντικατάσταση άρθρου 75 του ν. 3852/2010 Περιγράφεται διεξοδικά ο τρόπος λειτουργίας της Οικονοµικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής. Σηµαντική αλλαγή, σε αντιστοιχία και µε τον τρόπο λειτουργίας του δηµοτικού συµβουλίου, αποτελεί η πρόβλεψη ότι, αν µέλος του συµβουλίου αρνηθεί ψήφο ή δώσει λευκή ψήφο, λογίζεται παρόν στη συνεδρίαση µόνον ως προς την ύπαρξη απαρτίας. Επίσης, ως νέες ρυθµίσεις εισάγονται, µεταξύ άλλων, η πρόβλεψη για υποχρεωτική πρόσκληση των πρόεδρων κοινοτήτων και των πρόεδρων συµβουλίων κοινοτήτων όταν συζητείται θέµα που αφορά την κοινότητά τους, καθώς και η δυνατότητα παροχής λόγου σε εκπρόσωπους φορέων ή πολίτες. 

Άρθρο 78 Δηµοτική Επιτροπής Διαβούλευσης – Αντικατάσταση άρθρου 76 του ν. 3852/2010 Ενισχύεται και αναβαθµίζεται ο θεσµός της Δηµοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης. Έτσι, Δηµοτική Επιτροπή Διαβούλευσης µπορεί να συγκροτείται σε δήµους µε πληθυσµό µεγαλύτερο των 5.000 κατοίκων µε απόφαση η οποία λαµβάνεται πλέον µε απλή πλειοψηφία των µελών 26 του δηµοτικού συµβουλίου. Καινοτοµία αποτελεί η συµµετοχή δηµοτών, µετά από κλήρωση µεταξύ των εγγεγραµµένων σε ειδικό κατάλογο που τηρείται στο δήµο και στον οποίο µπορεί να εγγράφεται κάθε δηµότης που είναι εγγεγραµµένος στους εκλογικούς καταλόγους του δήµου. Οι δηµότες αυτοί, δεν συνυπολογίζονται στο σχηµατισµό απαρτίας της Επιτροπής, έχουν όµως δικαίωµα ψήφου κατά τις συνεδριάσεις. Επιπρόσθετα, στη Δηµοτική Επιτροπή Διαβούλευσης αποδίδονται δύο επιπλέον σηµαντικές αρµοδιότητες: η εισήγηση στο δηµοτικό συµβούλιο σχετικά µε τη αναγκαιότητα διεξαγωγής δηµοτικού δηµοψηφίσµατος και η διατύπωση γνώµης επί του προσχεδίου του προϋπολογισµού. Τέλος, οι αποφάσεις της Επιτροπής Διαβούλευσης εισάγονται υποχρεωτικά προς συζήτηση στο δηµοτικό συµβούλιο εντός µηνός από τη λήψη τους. 

Άρθρο 79 Συµβούλιο Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων – Αντικατάσταση άρθρου 78 του ν. 3852/2010 Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού, σκοπείται η ενίσχυση και η διαµόρφωση όρων αποτελεσµατικής λειτουργίας, ενός σηµαντικού οργάνου που εισήγαγε για πρώτη φορά το πρόγραµµα «Καλλικράτης». Το Συµβούλιο Ένταξης Μεταναστών που προβλέφθηκε µε το άρθρο 78 του ν. 3852/2010, θεσµοθετήθηκε ως αναγνώριση της σηµασίας που έχει για τις τοπικές κοινωνίες η διευκόλυνση της ένταξης και η λυσιτελής ανταπόκριση σε σοβαρά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι ευαίσθητες κοινωνικές οµάδες των µεταναστών. Παρά ταύτα, για λόγους που σχετίζονται και µε τους όρους συγκρότησης και λειτουργίας του οργάνου αυτού, όπως ρυθµίστηκαν µε το ν. 3852/2010, το σηµαντικό αυτό βήµα παρέµεινε, στις περισσότερες των περιπτώσεων µετέωρο, καθώς, στη µεγάλη πλειονότητα των δήµων, είτε δεν συγκροτήθηκε καθόλου είτε περιορίστηκε σε µια αµιγώς τυπική ή διαπιστωτική των σχετικών προβληµάτων λειτουργία. Με την παρούσα τροποποιητική διάταξη, σε µια περίοδο όπου το µεταναστευτικό και κυρίως το προσφυγικό ζήτηµα αποκτά δραµατική επικαιρότητα, λαµβάνονται πολλαπλές πρόνοιες για µια πιο ουσιαστική και αποτελεσµατική συγκρότηση και λειτουργία του οργάνου αυτού. Συγκεκριµένα, η αρµοδιότητα του οργάνου επεκτείνεται και στα αντίστοιχα ζητήµατα των προσφύγων, ενώ λαµβάνεται πρόνοια για µια πιο αντιπροσωπευτική, αλλά και ουσιαστική, εκπροσώπηση των µεταναστών και των προσφύγων, µέσω συγκεκριµένων ρυθµίσεων για την ανάδειξη εκπροσώπων αυτών, από αναγνωρισµένους φορείς συλλογικής τους εκπροσώπησης, που δραστηριοποιούνται, κατά το καταστατικό τους, κατ’ αρχήν σε τοπικό επίπεδο και ελλείψει τέτοιων, σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Επίσης, θεσπίζεται η υποχρεωτική υποβολή από το Συµβούλιο Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων, εντός του µηνός Δεκεµβρίου κάθε έτους, ετήσιας έκθεσης µε την οποία θα καταγράφονται οι διαπιστώσεις του οργάνου αναφορικά µε τα ζητήµατα της αρµοδιότητάς του και θα προτείνονται συγκεκριµένα µέτρα για τη βελτίωση των όρων ένταξης µεταναστών και προσφύγων στην τοπική κοινωνία και του βαθµού εξυπηρέτησης αυτών από τις δηµοτικές και δηµόσιες υπηρεσίες. Τέλος, προκειµένου να διασφαλιστεί ο ουσιαστικός ρόλος του Συµβουλίου στην αντιµετώπιση των ζητηµάτων αρµοδιότητάς του, προβλέπεται η υποχρεωτική εισαγωγή της ετήσιας έκθεσής του προς συζήτηση στο δηµοτικό συµβούλιο και µάλιστα εντός πολύ συγκεκριµένου χρονοδιαγράµµατος (στην αµέσως επόµενη, από την υποβολή της έκθεσης, συνεδρίαση). 

ΤΜΗΜΑ Β΄ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ 

Άρθρο 80 Πρόεδρος συµβουλίου κοινότητας άνω των 300 κατοίκων – Αντικατάσταση άρθρου 79 του ν. 3852/2010 Ορίζεται η διαδικασία εκλογής του προέδρου συµβουλίου κοινότητας άνω των 300 κατοίκων. Πρόεδρος εκλέγεται ο επικεφαλής ενός από τους δύο πρώτους συνδυασµούς, σύµφωνα µε την εκλογική τους δύναµη. Η θητεία του προέδρου εκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της δηµοτικής περιόδου, ενώ προβλέπεται ότι, σε περίπτωση κένωσης της θέσης του, η διαδικασία εκλογής επαναλαµβάνεται. Δεδοµένου ότι ως πρόεδρος εκλέγεται ο επικεφαλής ενός από τους δύο πρώτους συνδυασµούς, στην παράγραφο 4 προβλέπεται ότι, σε περίπτωση ανεξαρτητοποίησης του προέδρου, αυτός εκπίπτει και επαναλαµβάνεται η διαδικασία εκλογής µεταξύ δύο υποψηφίων που θα υποδειχθούν, αντίστοιχα, από τους δύο πρώτους, κατά σειρά εκλογής, συνδυασµούς.

 Άρθρο 81 Πρόεδρος κοινότητας µε πληθυσµό έως και 300 κατοίκων – Αντικατάσταση άρθρου 80 του ν. 3852/2010 Πρόεδρος κοινότητας κάτω των 300 κατοίκων εκλέγεται ο υποψήφιος ο οποίος έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίµησης στην κοινότητα. 

Άρθρο 82 Αρµοδιότητες προέδρου συµβουλίου κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων– Αντικατάσταση άρθρου 81 του ν 3852/2010 Προσδιορίζονται οι αρµοδιότητες του προέδρου συµβουλίου κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων. 

Άρθρο 83 Αρµοδιότητες προέδρου κοινότητας έως και 300 κατοίκων – Αντικατάσταση άρθρου 82 του ν. 3852/2010 Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού περιγράφονται αναλυτικά οι αρµοδιότητες του προέδρου των κοινοτήτων έως και τριακοσίων κατοίκων, µε µία δέσµη ρυθµίσεων που απονέµουν έναν ουσιαστικό ρόλο εκπροσώπησης της κοινότητας, στο πλαίσιο της ενδοδηµοτικής αποκέντρωσης. Αξιοσηµείωτη είναι η αποφασιστική αρµοδιότητα που αποκτά το αιρετό όργανο διοίκησης της κοινότητας, σύµφωνα µε την περίπτωση Β΄ της παραγράφου 2, σε σχέση µε την κατανοµή του αναλογούντος, στην κοινότητα, ποσοστού των κεντρικών αυτοτελών πόρων που προορίζονται για τις επενδυτικές ανάγκες του δήµου.  

Άρθρο 84 Αρµοδιότητες συµβουλίου κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων – Αντικατάσταση άρθρου 83 του ν. 3852/2010 Στο άρθρο αυτό περιγράφονται, αντίστοιχα προς τη διάταξη του προηγούµενου άρθρου, επικαιροποιούνται και ενισχύονται οι αρµοδιότητες του προέδρου των κοινοτήτων άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων. Και ως προς τις κοινότητες αυτές ισχύει επίσης η αποφασιστική αρµοδιότητα της κοινότητας, στην κατανοµή του αναλογούντος, στην κοινότητα, ποσοστού των κεντρικών αυτοτελών πόρων που προορίζονται για τις επενδυτικές ανάγκες του δήµου. 

Άρθρο 85 Δηµοσίευση – εκτελεστότητα αποφάσεων οργάνων διοίκησης κοινοτήτων Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού ενοποιούνται σε ένα κοινό άρθρο οι όροι δηµοσίευσης και εκτελεστότητας αποφάσεων των αιρετών οργάνων διοίκησης των κοινοτήτων, ενώ προβλέπεται ότι και οι αποφάσεις αυτές, εφόσον είναι εκτελεστές, προσβάλλονται µε ειδική διοικητική προσφυγή, ενώπιον του Επόπτη Ο.Τ.Α.. 

Άρθρο 86 Γενικές διατάξεις για τη λειτουργία των κοινοτήτων – Αντικατάσταση άρθρου 84 του ν. 3852/2010 Αξιοσηµείωτη πρόβλεψη αποτελεί ότι ο δήµαρχος και τα δηµοτικά συµβούλια µπορούν να µεταβιβάζουν αρµοδιότητές τους στα συµβούλια και στους προέδρους των κοινοτήτων, γεγονός που – έστω δυνητικά – ευνοεί την περαιτέρω αποκέντρωση αρµοδιοτήτων στο εγγύτερο προς τον πολίτη επίπεδο.

 Άρθρο 87 Συνέλευση κατοίκων κοινότητας – Αντικατάσταση άρθρου 85 του ν. 3852/2010 Ο θεσµός της συνέλευσης κατοίκων επεκτείνεται σε όλες τις κοινότητες, ανεξαρτήτως πληθυσµού, προκειµένου να ενθαρρυνθεί η άµεση ενηµέρωση και η συµµετοχή των πολιτών στις τοπικές υποθέσεις. Προς διευκόλυνση της διαδικασίας, σε κοινότητες άνω των δύο χιλιάδων ( 2000) κατοίκων, προβλέπεται ότι οι συνελεύσεις µπορούν να γίνονται και ανά συνοικία, ενορία ή άλλη πρόσφορη υποδιαίρεση. Για την ανωτέρω διαδικασία τηρούνται πρακτικά, τα οποία µε ευθύνη του προέδρου ή του συµβουλίου κοινότητας αποστέλλονται στο πρόεδρο του δηµοτικού συµβουλίου, προκειµένου να τα θέσει υπόψη των µελών του. 

Άρθρο 88 Υλοποίηση αποφάσεων προέδρου ή συµβουλίου κοινότητας – Αντικατάσταση άρθρου 87 του ν. 3852/2010 Αναδιατυπώνεται η διαδικασία υλοποίησης αποφάσεων προέδρου ή συµβουλίου κοινότητας, προσαρµοζόµενη στα νέα όργανα διοίκησης των κοινοτήτων. 

Άρθρο 89 Σύγκληση του συµβουλίου κοινότητας – Αντικατάσταση άρθρου 88 του ν. 3852/2010 Καθιερώνεται η δυνατότητα σύγκλησης του συµβουλίου όποτε το ζητήσει το 1/3 τουλάχιστον των µελών του, καθώς και όταν το ζητήσουν τουλάχιστον εκατό (100) κάτοικοι της κοινότητας µε γραπτή αίτηση τους.

Άρθρο 90 Λειτουργία συµβουλίου κοινότητας – Αντικατάσταση άρθρου 89 του ν. 3852/2010 Αξιοσηµείωτη αλλαγή συνιστά ότι αν κάποιο µέλος του συµβουλίου αρνηθεί ψήφο ή δώσει λευκή ψήφο, υπολογίζεται ως παρόν µόνο για τον σχηµατισµό της απαρτίας, ενώ η ψήφος δεν προσµετράται ούτε στον σχηµατισµό της πλειοψηφίας ούτε στην καταµέτρηση θετικών και αρνητικών ψήφων, κατ’ αναλογία προς τα ισχύοντα για το δηµοτικό συµβούλιο και τις επιτροπές του. 

ΤΜΗΜΑ Γ’ Διατάξεις για τη συγκρότηση διοικήσεων νοµικών προσώπων των δήµων 

Άρθρο 91 Συγκρότηση διοικήσεων των νοµικών προσώπων των δήµων Η υποχρεωτική εκπροσώπηση της µειοψηφίας στα ΔΣ των νοµικών προσώπων της αυτοδιοίκησης α΄ βαθµού, θεσπίστηκε µε το ν. 3463/2006, στο πλαίσιο ενός εκλογικού συστήµατος που προέβλεπε την απονοµή των 3/5 των εδρών των δηµοτικών – κοινοτικών συµβουλίων στον επιτυχόντα συνδυασµό, ανεξαρτήτως ποσοστού και µόλις των 2/5 στους υπολοίπους –επιλαχόντες- συνδυασµούς. Αντίστοιχα και µε το ν. 3852/2010 οι ρυθµίσεις για την κατανοµή των εδρών των συµβουλίων µεταξύ του επιτυχόντος και των επιλαχόντων συνδυασµών παρέµειναν αλώβητες. Στο πλαίσιο µιας τέτοιας κατανοµής εδρών, που διασφάλιζε την απόλυτη κυριαρχία του επιτυχόντος συνδυασµού ήταν ευνόητη η αναγκαιότητα ύπαρξης κάποιων, στοιχειωδών έστω, δικλείδων, που διασφάλιζαν την παρουσία στα διοικητικά συµβούλια των δηµοτικών νοµικών προσώπων εκπροσώπων της µειοψηφίας, για λόγους διαφάνειας και ελέγχου. Στο σύστηµα διακυβέρνησης των Ο.Τ.Α. που εισάγεται µε το παρόν σχέδιο νόµου, δεν υφίστανται πλέον οι έννοιες «πλειοψηφία» και «µειοψηφία» µε το περιεχόµενο που αυτές έχουν στο ισχύον σύστηµα, αλλά το δηµοτικό συµβούλιο αποτελεί πλέον το συλλογικό αιρετό όργανο διοίκησης του δήµου, στο οποίο όλες οι δηµοτικές δυνάµεις εκπροσωπούνται κατ’ αναλογία προς την εκλογική τους δύναµη. Στο πλαίσιο αυτό, η αναλογική εκπροσώπηση των δηµοτικών παρατάξεων, άρα και η αποτύπωση των πραγµατικών συσχετισµών που έχουν διαµορφωθεί στο ίδιο το εκλογικό σώµα, διασφαλίζονται από την ίδια τη σύνθεση του δηµοτικού συµβουλίου. Με την έννοια αυτή, η υποχρεωτική εκ του νόµου κατανοµή των εδρών των διοικητικών συµβουλίων µεταξύ του επιτυχόντος και των επιλαχόντων συνδυασµών, παραµένει κενή ουσιαστικού περιεχοµένου και στερείται ύπαρξης. 28 Κατά συνέπεια, µε τις διατάξεις του άρθρου αυτού, προβλέπεται ότι οι αιρετοί εκπρόσωποι του δηµοτικού συµβουλίου στις διοικήσεις των δηµοτικών νοµικών προσώπων, από την επόµενη δηµοτική περίοδο, θα ορίζονται µε απόφαση του δηµοτικού συµβουλίου, η οποία θα λαµβάνεται µε τη συνήθη διαδικασία και θα αποτυπώνει εξ ορισµού την αναλογική εκπροσώπηση του σώµατος. Σε συµφωνία µε τα ανωτέρω, µε τις διατάξεις των παραγράφων 2 και οι 3, αναπροσαρµόζονται αντίστοιχα στην αρχή της αναλογικής εκπροσώπησης και οι ρυθµίσεις που διέπουν τη συγκρότηση των διοικητικών συµβουλίων των Δ.Ε.Υ.Α., οι οποίες, λόγω της ιδιαίτερης φύσης και λειτουργίας των συγκεκριµένων επιχειρήσεων, είχαν πάντοτε τη δική τους, διακριτή σε σχέση µε τα λοιπά νοµικά πρόσωπα των δήµων, εσωτερική λογική και τελεολογία. Στο πλαίσιο αυτό και δεδοµένης της σηµασίας διασφάλισης, σε κάθε περίπτωση, της επιχειρησιακής αποτελεσµατικότητας και λειτουργικότητας των νοµικών προσώπων αυτών, η οποία πρϋποθέτει µια στοιχειώδη –και, σε κάθε περίπτωση, αναλογική- σύνδεση µεταξύ των εκτελεστικών οργάνων του δήµου και της επιχείρησης, προβλέπεται ότι πρόεδρος του διοικητικού συµβουλίου των επιχειρήσεων αυτών είναι ο δήµαρχος ή ο οριζόµενος από αυτόν δηµοτικός σύµβουλος και ότι ένα ακόµη µέλος, µεταξύ των αιρετών εκπροσώπων του δήµου στη διοίκηση της επιχείρησης, ορίζεται από τον δήµαρχο. 

Τελικές – Μεταβατικές διατάξεις Κεφαλαίου Ζ΄

ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

Άρθρο 141 Κανόνες οικονοµικής διαχείρισης 

Η ευρύτερη οικονοµική διαχείριση κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου γίνεται σύµφωνα µε το άρθρο 9 του ν. 3870/2010 (Α΄ 138), που αφορά τις εκλογικές δαπάνες συνδυασµών και υποψηφίων και τον έλεγχο τους κατά τις περιφερειακές και δηµοτικές εκλογές (παράγραφος 1). Οι δε µετέχοντες στη διενέργεια δηµοψηφίσµατος φορείς, οι οποίοι αναφέρονται στην παράγραφο 2, υποχρεούνται στη σύνταξη ειδικής έκθεσης εσόδων και δαπανών, η οποία αποστέλλεται στον Επόπτη του οικείου Ο.Τ.Α. και στον Πρόεδρο του οικείου Δηµοτικού ή Περιφερειακού Συµβουλίου, µέσα σε ένα µήνα από τη διεξαγωγή του δηµοψηφίσµατος και αναρτάται µε ευθύνη του τελευταίου στην ιστοσελίδα του οικείου Ο.Τ.Α..

Άρθρο 142 Δηµόσια προβολή - Απαγορεύσεις κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου –Δηµοσκοπήσεις

Το προτεινόµενο άρθρο περιέχει περαιτέρω ρυθµίσεις για τη διατήρηση ανόθευτης της λαϊκής θέλησης. Με την παράγραφο 1 ορίζεται ότι οι σε αυτήν αναφερόµενοι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθµοί, διαδικτυακοί τόποι και λοιποί φορείς οφείλουν να κατοχυρώνουν την απαραίτητη για τη δίκαιη και ισότιµη διεξαγωγή του δηµοψηφίσµατος πολυφωνία και αντικειµενικότητα. Παράλληλα ισχύουν οι προβλεπόµενες στο άρθρο 46 του π.δ. 26/2012 απαγορεύσεις (παράγραφος 1), ενώ ως προς τη δηµοσιοποίηση δηµοσκοπήσεων ισχύει αναλόγως το άρθρο 49 του π.δ. 26/2012 (παράγραφος 2). 

Άρθρο 143 Επιτροπή Ελέγχου Δαπανών και Εκλογικών Παραβάσεων 

Την εφαρµογή όλων των ανωτέρω ελέγχει η Επιτροπή Ελέγχου Δαπανών και Εκλογικών Παραβάσεων που συστήνεται δυνάµει του άρθρου αυτού, κατά τα ειδικότερα σε αυτό οριζόµενα

Άρθρο 186 Κριτήρια κατανοµής Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) 

Με την προτεινόµενη διάταξη αποκαθίσταται η κοινωνικά δίκαιη και αναπτυξιακά ορθολογική κατανοµή των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων προς τους Ο.Τ.Α. α΄ βαθµού από το Υπουργείο Εσωτερικών, καθώς ως κριτήρια κατανοµής θα λαµβάνονται στο εξής κοινωνικές παράµετροι και ιδιαιτερότητες κάθε Ο.Τ.Α., όπως το ποσοστό ανεργίας στον οικείο Ο.Τ.Α. και η οικονοµική ανάπτυξη κάθε Ο.Τ.Α.. Αξιοσηµείωτη είναι η λήψη υπόψη της κατηγορίας στην οποία υπάγεται ο κάθε δήµος, σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 2, µε ιδιαίτερη έµφαση στη νησιωτικότητα και την ορεινότητα.

 Άρθρο 187 Τροποποίηση άρθρου 259 του ν. 3852/2010 Στην παράγραφο 1 της προτεινόµενης διάταξης αποσαφηνίζεται ότι, πέραν των κριτηρίων που εισάγονται µε το προηγούµενο άρθρο του παρόντος σχεδίου νόµου, συνεκτιµάται ως προς την κατανοµή των ΚΑΠ στους Δήµους και το στοιχείο της διοικητικής υποστήριξης που παρέχεται από δήµο προς εξυπηρέτηση λειτουργικών αναγκών άλλων δήµων και σταθµίζονται ιδιαίτερα οι πάγιες ανάγκες εξυπηρέτησης των νησιωτικών και ορεινών δήµων. Με την παράγραφο 2 προβλέπεται η αναβάθµιση και η ενίσχυση των κοινοτήτων µε πόρους µέσω των πιστώσεων από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους, µε τους οποίους επιχορηγούνται οι δήµοι, για την κάλυψη επενδυτικών αναγκών τους (πρώην ΣΑΤΑ), µε την επιφύλαξη τυχόν έργων, προµηθειών, µελετών και λοιπών δράσεων που υλοποιούνται µέσω χρηµατοδοτούµενων προγραµµάτων, ή σε βάρος των παραπάνω πιστώσεων ή ιδίων πόρων, αλλά αφορούν περισσότερες της µίας κοινότητες. Προβλέπεται επίσης ότι µε απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, µετά από γνώµη της Κεντρικής Ένωσης Δήµων Ελλάδας, θα καθοριστεί η διαδικασία, τα κριτήρια, το ποσοστό επιµερισµού των ανωτέρω πιστώσεων στις κοινότητες, ο τρόπος αναπλήρωσης των αναλογούντων ποσών σε περίπτωση εκχώρησης, ενεχυρίασης ή δέσµευσης µε οποιονδήποτε τρόπο των προς επιµερισµό πιστώσεων. 

Άρθρο 188 Τροποποίηση άρθρου 260 του ν. 3852/2010 Με την προτεινόµενη διάταξη ενιαιοποιούνται το κριτήρια κατανοµής των ΚΑΠ µεταξύ Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθµού στη βάση της ισόρροπης και δίκαιης ανάπτυξης των περιφερειών σύµφωνα µε τις ειδικότερες ανάγκες και συνθήκες εκάστης εξ αυτών. Προτείνονται έτσι ως κριτήρια κατανοµής των ΚΑΠ στις περιφέρειες τα κριτήρια της παρ. 5 του άρθρου 25 του ν. 1828/1989, ήτοι τα κριτήρια που κατ’ αντιστοιχία εφαρµόζονται και στους δήµους, µε επιπρόσθετο, πλην όµως κοµβικό κριτήριο, την άµβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων. 

Άρθρο 189 Συζήτηση και ψήφιση προϋπολογισµού δήµων 

Με την προτεινόµενη ρύθµιση διαφοροποιείται η διαδικασία ψήφισης του προϋπολογισµού των δήµων, η οποία στοχεύει στην εµπέδωση του δηµιουργικού κατ’ αντιπαράθεση διαλόγου εντός του δηµοτικού συµβουλίου στο νέο θεσµικό περιβάλλον της απλής αναλογικής, µε µέριµνα για τη διαφύλαξη της οµαλής λειτουργίας του εκάστοτε δήµου. Ειδική ρύθµιση υπάρχει για την ουσιαστική συµµετοχή των πολιτών, η οποία επιτυγχάνεται µε την υποχρεωτική διατύπωση γνώµης της δηµοτικής επιτροπής διαβούλευσης επί του προσχεδίου του προϋπολογισµού. Ως προς τη διαδικασία, η σχετική συζήτηση και ψηφοφορία διεξάγεται αναλυτικά µέχρι τεταρτοψήφιου κωδικού αριθµού εσόδων και δαπανών και τυχόν αναπτύξεων αυτού, επί της εισήγησης της οικονοµικής επιτροπής και επί εναλλακτικών προτάσεων. Διευκρινίζεται ότι συζητούνται και ψηφίζονται χωριστά, όχι το σύνολο των κωδικών αριθµών, αλλά µόνο εκείνοι για τους οποίους υπάρχουν διαφωνίες και έχουν κατατεθεί εναλλακτικές προτάσεις. Οι τυχόν εναλλακτικές προτάσεις κατατίθενται είτε στην οικονοµική επιτροπή κατά το στάδιο σύνταξης του σχεδίου του προϋπολογισµού, είτε στο δηµοτικό συµβούλιο κατά την πρώτη συζήτηση επ’ αυτού. Με τον τρόπο αυτό εντοπίζονται τα σηµεία διαφωνίας επί συγκεκριµένων κωδικών αριθµών, για τους οποίους πρέπει να έχουν διατυπωθεί εναλλακτικές προτάσεις και γίνεται συζήτηση επ’ αυτών για την εξεύρεση πεδίου συµφωνίας. Όλες οι εναλλακτικές προτάσεις που κατατίθενται, µπορούν να έχουν τύχει επεξεργασίας από τις υπηρεσίες του Ο.Τ.Α., προκειµένου κάθε µία από αυτές να µπορεί, εφόσον ψηφιστεί να ενταχθεί στον προϋπολογισµό. Αντιµετωπίζεται, έτσι η παθογένεια της ενιαίας διαδικασίας ψήφισης του προϋπολογισµού, η οποία ακόµα και σήµερα µε το πλειοψηφικό εκλογικό σύστηµα έχει δηµιουργήσει προβλήµατα και δεν µπορεί να εγγυηθεί την ψήφιση του προϋπολογισµού, φαινόµενο που έχει παρατηρηθεί. Στην σχετική ψηφοφορία που ακολουθεί τη συζήτηση, έγκυρες θεωρούνται οι ψήφοι είτε υπέρ της κατατεθείσας από την οικονοµική επιτροπή είτε υπέρ εναλλακτικών προτάσεων, ενώ οι λευκές ψήφοι δεν λαµβάνονται υπόψη για τον υπολογισµό της πλειοψηφίας. Σε περίπτωση που καµία πρόταση δεν συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων µελών του δηµοτικού συµβουλίου, τότε η ψηφοφορία επαναλαµβάνεται µεταξύ των δύο πρώτων σε ψήφους προτάσεων. Με τον τρόπο αυτό αποκλείεται οποιαδήποτε περίπτωση αδυναµίας ψήφισης προϋπολογισµού και διασφαλίζεται η αδιατάρακτη και οµαλή συνέχεια της λειτουργίας του δήµου. Συνοπτικά, µε τις διατάξεις του άρθρου αυτού, επιτυγχάνεται ο αρµονικός συγκερασµός της δηµοκρατικής επεξεργασίας, µε όρους σύνθεσης και προγραµµατικών συγκλίσεων και η µέριµνα για την αποτελεσµατικότητα και τη διαφύλαξη της οµαλότητας στην οικονοµική λειτουργία των πρωτοβάθµιων Ο.Τ.Α.. Συνοπτική κατάσταση της απόφασης έγκρισης του προϋπολογισµού του δήµου αναρτάται στην ιστοσελίδα του οικείου δήµου ενώ προβλέπεται και η δηµοσίευσή του σε µία (1) τουλάχιστον ηµερήσια ή εβδοµαδιαία εφηµερίδα τοπικής εµβέλειας.

Άρθρο 191 Συζήτηση και ψήφιση Τεχνικού Προγράµµατος δήµων – Τροποποίηση άρθρου 208 του ν. 3463/2006 Στην προτεινόµενη διάταξη προβλέπεται µία ειδική διαδικασία συζήτησης και ψήφισης του Τεχνικού Προγράµµατος των δήµων, κατ’ αντιστοιχία µε τα όσα προβλέπονται στο προηγούµενο άρθρο για τον προϋπολογισµό. Πιο συγκεκριµένα, επιλέγεται η συζήτηση και ψήφιση του Τεχνικού προγράµµατος να γίνεται ανά έργο στη βάση των προτάσεων που κατατίθενται. Ο τρόπος αυτός ευνοεί την κατάθεση απόψεων και προτάσεων από όλες τις πολιτικές δυνάµεις, έτσι ώστε η ψήφιση του Τεχνικού Προγράµµατος να είναι απόρροια µίας πιο δηµοκρατικής διαδικασίας. Από τις προτάσεις που θα κατατεθούν κατά τη συζήτηση του Τεχνικού Προγράµµατος, αυτή που θα συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων µελών του Δηµοτικού Συµβουλίου θα αποτελέσει και το εγκεκριµένο έργο του προς ψήφιση Τεχνικού Προγράµµατος. Προβλέπεται, τέλος, επανάληψη της διαδικασίας µεταξύ των δύο πρώτων σε ψήφους προτάσεων, εάν καµία πρόταση δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων µελών του Δηµοτικού Συµβουλίου στην πρώτη ψηφοφορία. Επειδή η ψήφιση του Τεχνικού Προγράµµατος είναι ζήτηµα κοµβικό για την ορθή λειτουργία του Δήµου, κρίνεται αναγκαίο να προηγείται της έγκρισής του µία παραγωγική συζήτηση σε ενιαία βάση για όλα τα έργα που θα ενταχθούν στο Πρόγραµµα και, για κάθε έργο που προκύπτει διαφωνία, να εισφέρονται εναλλακτικές προτάσεις που θα οδηγούν στη διαµόρφωση νέων απόψεων.

 Άρθρο 193 Διευκόλυνση της είσπραξης ιδίων εσόδων των Ο.Τ.Α. Με την προτεινόµενη διάταξη προβλέπεται ότι αυτοί που υποχρεούνται σε καταβολή τέλους παρεπιδηµούντων ή τέλους επί των ακαθαρίστων εσόδων υποβάλλουν τη σχετική δήλωση, µέσω της ηλεκτρονικής εφαρµογής «TAXISnet» ταυτόχρονα µε την υποβολή δήλωσης Φ.Π.Α., εφόσον υπόκεινται στο τελευταίο. Τα εν λόγω τέλη βεβαιώνονται αυτοµάτως µέσω της ίδιας ηλεκτρονικής εφαρµογής και κοινοποιούνται µε τον ίδιο τρόπο στον οικείο δήµο, καθώς, κατόπιν σχετικών ελέγχων Επιθεωρητών Δηµόσιας Διοίκησης, εντοπίστηκαν περιπτώσεις στρεβλώσεων στην είσπραξη του τέλους παρεπιδηµούντων και του τέλους επί των ακαθαρίστων εσόδων, που στέρησαν ρευστότητα από τους δήµους. Με στόχο την ενίσχυση των εσόδων των δήµων, καθιερώνεται µε την προτεινόµενη ρύθµιση, µία διαφανής διαδικασία είσπραξης των τελών παρεπιδηµούντων και των τελών επί των ακαθαρίστων εσόδων µέσω της ηλεκτρονικής εφαρµογής «TAXISnet». Είναι σαφές, ότι πρόκειται για µία διαδικασία που θα αντιµετωπίσει δραστικά φαινόµενα αναποτελεσµατικότητας και αδιαφάνειας που έχουν εντοπιστεί στην είσπραξη των ως άνω τελών. 

Άρθρο 194 Ηλεκτρονική Βάση Καταγραφής Ακίνητης Περιουσίας 

Η προτεινόµενη διάταξη προβλέπει τη δηµιουργία µίας βάσης δεδοµένων στο Υπουργείο Εσωτερικών µε τίτλο «Καταγραφή Ακίνητης Περιουσίας Ο.Τ.Α.», στην οποία οι Περιφέρειες, οι Δήµοι και τα νοµικά τους πρόσωπα δηµοσίου δικαίου υποχρεούνται να καταχωρούν όλα τα στοιχεία των ακινήτων τους, καθώς και τις µεταβολές αυτών. Η λειτουργία της εν λόγω βάσης κρίνεται αναγκαία, προκειµένου να αξιοποιηθεί µε το βέλτιστο τρόπο η ακίνητη περιουσία των Ο.Τ.Α.. Η κεντρική διοίκηση µπορεί ευχερέστερα, ανατρέχοντας στην ενιαία αυτή βάση, να συνδράµει την τοπική αυτοδιοίκηση στο σχεδιασµό της πολιτικής και των δράσεών της. 

Άρθρο 195 Σύσταση Επιτροπής για την εκπόνηση ολοκληρωµένου θεσµικού πλαισίου για την ανάπτυξη οικονοµικών δραστηριοτήτων του πρωτογενούς και δευτερογενούς τοµέα παραγωγής σε δηµοτικές εκτάσεις 

Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού, προτείνεται η δηµιουργία Επιτροπής στο Υπουργείο Εσωτερικών, η οποία θα εκπονήσει ένα ολοκληρωµένο θεσµικό πλαίσιο για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων που σχετίζονται µε την παραχώρηση δηµοτικών εκτάσεων για βιοµηχανικούς ή βιοτεχνικούς σκοπούς, κτηνοτροφικές και αγροτικές εκµεταλλεύσεις, ίδρυση και επέκταση σταυλικών εγκαταστάσεων, εγκαταστάσεων θερµοκηπίων και µονάδων στους τοµείς αλιείας. Τίθεται µάλιστα και συγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα ολοκλήρωσης των εργασιών της, ήτοι ένα έτος από τη συγκρότησή της. Το θεσµικό πλαίσιο που θα δηµιουργηθεί από την Επιτροπή θα ενισχύσει τους πρωταρχικούς τοµείς οικονοµικής δραστηριότητας στη χώρα µας (πρωτογενής και δευτερογενής τοµέας παραγωγής), συµβάλλοντας στη διαµόρφωση και την προώθηση ενός δίκαιου και συµπεριληπτικού αναπτυξιακού υποδείγµατος. 

Άρθρο 196 Εκµίσθωση ακινήτων των δήµων – Παραχώρηση χρήσης κινητών και ακινήτων των δήµων σε φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονοµίας 

Με την παράγραφο 1 της προτεινόµενης διάταξης συστηµατοποιούνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες επιτρέπεται η εκµίσθωση δηµοτικών εκτάσεων χωρίς δηµοπρασία, µε σκοπό την βέλτιστη και ταχύτερη αξιοποίησή τους, την οικονοµική ενίσχυση των δήµων και την προαγωγή της διαφάνειας ως προς τις σχετικές διαδικασίες. Προστίθενται ακόµη, νέες περιπτώσεις και συστηµατοποιούνται οι υφιστάµενες, κατά τις οποίες επιτρέπεται η µακροχρόνια µίσθωση δηµοτικών εκτάσεων, ακάλυπτων και µη, µε έµφαση στην ενίσχυση των τουριστικών και των αθλητικών δραστηριοτήτων, στην ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της πρωτογενούς παραγωγής, στην ίδρυση ή επέκταση βιοτεχνικών και βιοµηχανικών εγκαταστάσεων, καθώς και των επενδύσεων σε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας. Η µακροχρόνια µίσθωση δηµοτικών εκτάσεων βοηθά τους Δήµους να αξιοποιούν αναπτυξιακά την ακίνητη περιουσία τους προς όφελος µάλιστα των τοπικών κοινωνιών, χωρίς να είναι αναγκασµένοι να καταφεύγουν σε επαχθείς λύσεις, πουλώντας την περιουσία τους. Προβλέπεται, επιπλέον, ότι υπεκµίσθωση δηµοτικής έκτασης επιτρέπεται για χρονικό διάστηµα που δεν υπερβαίνει το χρόνο λήξης της µίσθωσης. Εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των συµβαλλοµένων µερών εάν θα δοθεί δυνατότητα υπεκµίσθωσης στον µισθωτή, γι’ αυτό και ορίζεται ρητά ότι ο σχετικός όρος που παρέχει την ευχέρεια αυτή πρέπει να συµπεριληφθεί στη διακήρυξη και στη σύµβαση. Η εν λόγω δυνατότητα υπεκµίσθωσης σε τρίτους ενδιαφερόµενους, αποτελεί κίνητρο για τον επένδυση µισθωτή και βοηθά την ανάπτυξη και τις επενδύσεις. Η δυνατότητα υπεκµίσθωσης κατά τα ανωτέρω χορηγείται και στις υφιστάµενες συµβάσεις εκµίσθωσης δηµοτικών ακινήτων, κατόπιν συναίνεσης του δήµου και τροποποίησης των σχετικών όρων της σύµβασης. Τέλος, προσαρµόζεται η εκµίσθωση δηµοτικών εκτάσεων για την εκµετάλλευση λατοµικών ορυκτών µε τις νεοεισαχθείσες διατάξεις του άρθρου 54 του ν. 4512/2018 (Α΄ 5). Με την προτεινόµενη στην παράγραφο 2 διάταξη παρέχεται η δυνατότητα δωρεάν παραχώρησης της χρήσης δηµοτικών ακινήτων σε φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονοµίας που πληρούν τις προϋποθέσεις του ν. 4430/2016, για τη στέγαση και την εκπλήρωση των καταστατικών τους σκοπών βάσει της σχετικής νοµοθεσίας. Η ενίσχυση των εν λόγω συνεργατικών παραγωγικών µονάδων και δοµών κοινωνικής αλληλεγγύης κρίνεται σκόπιµη, στο βαθµό που η λειτουργία και οι δραστηριότητές τους παράγουν πολλαπλά οφέλη σε τοπικό και ευρύτερο επίπεδο και δηµιουργούν δυναµική µετασχηµατισµού των τοπικών οικονοµικών µοντέλων µε έµφαση στην κοινωνική ισότητα και στο σεβασµό του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, το δηµοτικό συµβούλιο αξιολογεί κάθε φορά τα ανωτέρω κριτήρια σε συνδυασµό µε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες κάθε περιοχής. Η διάρκεια της δωρεάν παραχώρησης δεν µπορεί να υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη, ενώ µετά τη λήξη της πενταετίας παρέχεται η δυνατότητα απευθείας εκµίσθωσης του παραχωρηθέντος ακινήτου, προκειµένου να συνεχιστεί οµαλά η λειτουργία και οι δραστηριότητες του φορέα. Με την προτεινόµενη στην παράγραφο 3 διάταξη παρέχεται η δυνατότητα δωρεάν παραχώρησης της χρήσης κινητών πραγµάτων των δήµων σε φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγυας Οικονοµίας που πληρούν τις προϋποθέσεις του ν. 4430/2016, για την εκπλήρωση των καταστατικών τους σκοπών, στο πλαίσιο της ενίσχυσης σχετικών δράσεων και πρωτοβουλιών κοινωνικής ωφέλειας. Η προτεινόµενη, στην παράγραφο 4, διαγραφή κρίνεται αναγκαία ενόψει της ρύθµισης των συναφών ζητηµάτων µε τις προαναφερθείσες διατάξεις των παραγράφων 2 και 3.

Άρθρο 2 Κατηγορίες Δήμων 

Στο ν. 3852/2010 (Α’ 87), μετά το άρθρο 2, προστίθεται άρθρο 2Α ως εξής: «Κατηγορίες Δήμων 1. Οι δήμοι, με βάση τον πληθυσμό τους, τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά τους, τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονομικής δραστηριότητας εντός των ορίων τους, το βαθμό αστικοποίησής τους, την ένταξή τους ή μη σε ευρύτερα πολεοδομικά συγκροτήματα μητροπολιτικού χαρακτήρα και τη θέση τους στη διοικητική διαίρεση της χώρας, διακρίνονται στις εξής κατηγορίες: α) Δήμοι Μητροπολιτικών Κέντρων. 

 β) Μεγάλοι Ηπειρωτικοί Δήμοι & Δήμοι Πρωτεύουσες Νομών. Στην κατηγορία αυτή υπάγονται όλοι οι ηπειρωτικοί δήμοι, καθώς και οι δήμοι της Περιφέρειας Κρήτης και της Περιφερειακής Ενότητας Ευβοίας, με πληθυσμό άνω των 25.000 κατοίκων, με βάση τα στοιχεία μόνιμου πληθυσμού της τελευταίας απογραφής της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, καθώς και οι δήμοι που αποτελούν πρωτεύουσα νομού, περιλαμβανομένων και των νησιωτικών νομών. γ) Μεσαίοι Ηπειρωτικοί Δήμοι. δ) Μικροί Ηπειρωτικοί και Μικροί Ορεινοί Δήμοι.  ε) Μεγάλοι και Μεσαίοι Νησιωτικοί Δήμοι. 

στ) Μικροί Νησιωτικοί Δήμοι. 

Άρθρο 2 Συγκρότηση δήμων 

1. Η εδαφική περιφέρεια του κάθε δήμου που συνιστάται με τον παρόντα νόμο αποτελείται από τις εδαφικές περιφέρειες των συνενούμένων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). Οι εδαφικές αυτές περιφέρειες αποτελούν τις δημοτικές ενότητες του νέου δήμου και φέρουν το όνομα του πρώην δήμου ή της κοινότητας. 2. Τα τοπικά διαμερίσματα που ορίζονται στο άρθρο 2 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 (Κ.Δ.Κ.) (ΦΕΚ 114 Α), μετονομάζονται σε τοπικές κοινότητες, εφόσον έχουν πληθυσμό έως και 2.000 κατοίκους και σε δημοτικές κοινότητες εφόσον έχουν πληθυσμό μεγαλύτερο από 2.000 κατοίκους. Τοπικές ή δημοτικές κοινότητες αποτελούν και οι δήμοι ή οι κοινότητες που καταργήθηκαν ύστερα από εθελούσια συνένωση σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 410/1995 (ΦΕΚ 231 Α) ή συνενώνονται με τον παρόντα νόμο και δεν αποτελούνται από τοπικά διαμερίσματα. 

Άρθρο 4 Συγκρότηση δήμων - Αντικατάσταση άρθρου 2 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 2 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Συγκρότηση δήμων 

1. Η εδαφική περιφέρεια του κάθε δήμου που συνιστάται με τον παρόντα νόμο αποτελείται από τις εδαφικές περιφέρειες των συνενούμενων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). Οι εδαφικές αυτές περιφέρειες αποτελούν τις δημοτικές ενότητες του νέου δήμου και φέρουν το όνομα του δήμου ή της κοινότητας. 

2. Τα τοπικά διαμερίσματα που ορίζονται στο άρθρο 2 του Κώδικα δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 (Α’ 114), μετονομάζονται σε κοινότητες, ανεξαρτήτως του πληθυσμού τους. Κοινότητες αποτελούν και οι δήμοι ή οι κοινότητες που καταργήθηκαν ύστερα από εθελούσια συνένωση, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 410/1995 (Α’ 231) ή συνενώνονται με τον παρόντα νόμο και δεν αποτελούνται από τοπικά διαμερίσματα.

Άρθρο 5 Κοινότητες – Όργανα διοίκησης κοινοτήτων – Αντικατάσταση άρθρου 8 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 8 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Κοινότητες – Όργανα διοίκησης κοινοτήτων 1. Όργανα των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, με βάση τα στοιχεία μόνιμου πληθυσμού της τελευταίας απογραφής της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, είναι: α) Το συμβούλιο της κοινότητας. β) Ο πρόεδρος του συμβουλίου της κοινότητας. 2. Το συμβούλιο της κοινότητας αποτελείται από πέντε (5) μέλη σε κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από τριακόσιους έναν έως δύο χιλιάδες (301-2.000) κατοίκους, από επτά (7) μέλη σε κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από δύο χιλιάδες έναν έως δέκα χιλιάδες (2.001-10.000) κατοίκους, από έντεκα (11) μέλη σε κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από δέκα χιλιάδες έναν έως πενήντα χιλιάδες (10.001-50.000) κατοίκους και από δεκαπέντε (15) μέλη σε κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από πενήντα χιλιάδες έναν (50.001) και άνω κατοίκους. 3. Όργανο των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως τριακοσίους (300) κατοίκους είναι ο πρόεδρος της κοινότητας.

Άρθρο 8 Δημοτικές κοινότητες - Τοπικές κοινότητες - Όργανα 1. Τα Όργανα της δημοτικής κοινότητας είναι: α) Το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας. β) Ο πρόεδρος του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας. 2. Όργανα της τοπικής κοινότητας είναι: α) το συμβούλιο της τοπικής κοινότητας, β) ο πρόεδρος του συμβουλίου της τοπικής κοινότητας, γ) ο εκπρόσωπος της τοπικής κοινότητας, προκειμένου για τοπικές κοινότητες μέχρι τριακόσιους (300) κατοίκους. 3. Σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό έως δέκα χιλιάδες (10.000) κατοίκους το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας αποτελείται από πέντε (5) μέλη. Σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από δέκα χιλιάδες έναν (10.001) έως πενήντα χιλιάδες (50.000) κατοίκους το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας αποτελείται από έντεκα (11) μέλη. Σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από πενήντα χιλιάδες έναν (50.001) και άνω κατοίκους το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας αποτελείται από δεκαπέντε (15) μέλη. 3. Σε τοπικές κοινότητες με πληθυσμό έως τριακόσιους (300) κατοίκους εκλέγεται ένας (1) εκπρόσωπος τοπικής κοινότητας. Σε τοπικές κοινότητες με πληθυσμό από τριακόσιους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους, το συμβούλιο τοπικής κοινότητας αποτελείται από τρία (3) μέλη. 

Άρθρο 9 Διάρκεια δημοτικής περιόδου 1. Ο δήμαρχος και οι δημοτικοί σύμβουλοι, οι σύμβουλοι της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας και οι εκπρόσωποι της τοπικής κοινότητας εκλέγονται κάθε πέντε (5) χρόνια με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία. «2. Η εκλογή στα ανωτέρω αξιώματα γίνεται την προηγούμενη Κυριακή από την ημέρα διενέργειας της ψηφοφορίας για την εκλογή των Ελλήνων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Σε περίπτωση που δεν έχει αναδειχθεί επιτυχών συνδυασμός, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 33, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή, ημέρα διενέργειας της ψηφοφορίας για την εκλογή των Ελλήνων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στα ίδια εκλογικά τμήματα, με τις ίδιες εφορευτικές επιτροπές, τους ίδιους αντιπροσώπους της δικαστικής αρχής και τους ίδιους εφόρους αντιπροσώπων. Η προεκλογική περίοδος αρχίζει με τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 1180/1981 (Α` 188).» *** Η παράγραφος 2 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 10 παρ.1.1. Ν.4239/2014, ΦΕΚ Α 43/20.2.2014. 3. Η εγκατάσταση των αρχών της παραγράφου 1 που έχουν εκλεγεί γίνεται την 1 η Σεπτεμβρίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών και η θητεία τους λήγει την 31η Αυγούστου του πέμπτου έτους. Σε κάθε περίπτωση η θητεία του συμβουλίου της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας και του εκπροσώπου της τοπικής κοινότητας λήγει με το τέλος της θητείας του δημοτικού συμβουλίου. 4. Η εκλογή των αρχών των δήμων που συνιστώνται ή συνενώνονται έως το τέλος του μηνός Μαρτίου εντός των τεσσάρων πρώτων ετών της δημοτικής περιόδου γίνεται την πρώτη Κυριακή του μηνός Ιουνίου του έτους, κατά το οποίο έγινε η αναγνώριση. Η εγκατάσταση τους γίνεται την πρώτη (1η) Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους. Στους δήμους που συνιστώνται ή συνενώνονται από την 1η Μαρτίου έως την 31η Αυγούστου κάθε έτους της δημοτικής περιόδου, εκτός από το τέταρτο έτος, ηεκλογή των αρχών γίνεται την πρώτη Κυριακή του μηνός Ιουνίου του επόμενου έτους μετά τη σύσταση ή συνένωση και η εγκατάσταση τους την πρώτη (1η) Σεπτεμβρίου του επόμενου έτους μετά τη σύσταση ή συνένωση. Αν η σύσταση ή συνένωση ενός νέου δήμου έγινε μετά το Μάρτιο του τέταρτου έτους της δημοτικής περιόδου και έως το τέλος Μαρτίου του πέμπτου έτους της περιόδου αυτής, τα αποτελέσματα των μεταβολών αρχίζουν από τις γενικές δημοτικές εκλογές του έτους αυτού. 5. Οι νέοι δήμοι, που συνιστώνται με το άρθρο 1 αρχίζουν να λειτουργούν από την εγκατάσταση των αρχών τους, οι οποίες θα αναδειχθούν με τις γενικές δημοτικές εκλογές της εβδόμης Νοεμβρίου 2010. Η εγκατάσταση γίνεται την πρώτη (1η) Ιανουαρίου 2011 και η θητεία λήγει την 31η Αυγούστου του έτους 2014. Η θητεία αυτή λογίζεται πλήρης για όλες τις συνέπειες.

Άρθρο 6 Διάρκεια δημοτικής περιόδου – Αντικατάσταση άρθρου 9 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 9 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Διάρκεια δημοτικής περιόδου 1. Ο δήμαρχος και οι δημοτικοί σύμβουλοι, οι σύμβουλοι κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων και οι πρόεδροι των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως τριακοσίων (300) κατοίκων, εκλέγονται κάθε τέσσερα (4) χρόνια με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία. 2. Η εκλογή στα ανωτέρω αξιώματα γίνεται τη δεύτερη Κυριακή του μηνός Οκτωβρίου, κάθε τέταρτο έτος. Σε περίπτωση που δεν έχει αναδειχθεί επιτυχών συνδυασμός, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 33 (α’ γύρος), η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή, στα ίδια εκλογικά τμήματα, με τις ίδιες εφορευτικές επιτροπές, τους ίδιους αντιπροσώπους της δικαστικής αρχής και τους ίδιους εφόρους αντιπροσώπων (β’ γύρος). Με την επιφύλαξη ειδικότερων ρυθμίσεων, η προεκλογική περίοδος αρχίζει δύο (2) μήνες πριν την ημερομηνία των εκλογών. 3. Η εγκατάσταση των αρχών της παραγράφου 1 γίνεται την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από τη διεξαγωγή των εκλογών και η θητεία τους λήγει την 31η Δεκεμβρίου του τέταρτου έτους. 4. Για την πρώτη εφαρμογή του παρόντος, ο πρώτος γύρος της εκλογικής διαδικασίας στα αξιώματα της παρ. 1 θα διεξαχθεί την 13η Οκτωβρίου 2019 και η εγκατάσταση των νέων αρχών θα γίνει την 1η Ιανουαρίου 2020. Η τρέχουσα δημοτική περίοδος παρατείνεται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2019 και η θητεία των δημοτικών αρχών λογίζεται πλήρης για όλες τις συνέπειες». 

Άρθρο 10 Εκλογικό δικαίωμα 1. Δικαίωμα να εκλέγουν τις ΔημοτικέςΑρχές έχουν όλοι οι δημότες του δήμου. Οι δημότες εκλογείς, οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους των δήμων που συνενώνονται σε νέο δήμο, έχουν δικαίωμα να εκλέγουν τιςΑρχές του νέου δήμου που προκύπτει από τη συνένωση. Οι δημότες των δήμων και κοινοτήτων που συνενώνονται σύμφωνα με το άρθρο 1 του παρόντος καθίστανται αυτοδικαίως δημότες του νέου δήμου. 2. Δικαίωμα να εκλέγουν τις ΔημοτικέςΑρχές έχουν επίσης οι πολίτες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και οι ομογενείς και οι νομίμως διαμένοντες αλλοδαποί υπήκοοι τρίτων χωρών, σύμφωνα με το άρθρο 14 του ν. 3838/ 2010 (ΦΕΚ 49 Α), οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους. *** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Κατά το άρθρο 4 παρ.2 Ν.4244/2014,ΦΕΚ Α 60/11.3.2014: " 2. Οι διατάξεις των άρθρων 10 παρ. 2,12 και 13 παρ. 2 του ν. 3852/2010, δεν εφαρμόζονται κατά το μέρος που αφορούν στους ομογενείς και νομίμως διαμένοντες αλλοδαπούς υπηκόους τρίτων χωρών". 5. Προκειμένου να γίνει μεταδημότευση για τις δημοτικές εκλογές, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του Κ.Δ.Κ., όπως ισχύουν, για την υποβολή υποψηφιότητας στους νέους δήμους που προκύπτουν από συνένωση δήμων και κοινοτήτων, η εγγραφή γίνεται στα δημοτολόγια του δήμου που ορίζεται ως έδρα του νέου δήμου. Το δικαίωμα αυτό μπορεί να ασκηθεί από την πρώτη (1η) Απριλίου του έτους διενέργειας των εκλογών μέχρι την προηγούμενη ημέρα της επίδοσης ή της παράδοσης στον πρόεδρο του αρμόδιου πρωτοδικείου της δήλωσης κατάρτισης των συνδυασμών.

Άρθρο 7 Τροποποίηση άρθρου 10 του ν. 3852/2010 1. Στο πρώτο εδ. της παρ. 1 του άρθρου 10 του ν. 3852/2010, μετά τη λέξη «δημοτικές» προστίθενται οι λέξεις «και κοινοτικές» 2. Η παρ. 2 του άρθρου 10 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «2. Δικαίωμα να εκλέγουν τις δημοτικές και κοινοτικές αρχές έχουν επίσης οι πολίτες των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους. 3. Στην παρ. 5 του άρθρου 10 του ν. 3852/2010, οι λέξεις «από την πρώτη (1η) Απριλίου» αντικαθίσταται από τις λέξεις «από την πρώτη (1η) Αυγούστου».

Άρθρο 11 Άσκηση του εκλογικού δικαιώματος 1. Το εκλογικό δικαίωμα ασκούν μόνον όσοι είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του δήμου, κατά τις ειδικότερες διατάξεις της νομοθεσίας. Δικαίωμα συμμετοχής στην ψηφοφορία για την εκλογή των μελών των συμβουλίων των δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων και των εκπροσώπων των τοπικών κοινοτήτων έχουν οι εκλογείς που είναι εγγεγραμμένοι στους αντίστοιχους εκλογικούς καταλόγους.

Άρθρο 8 Τροποποίηση άρθρου 11 του ν. 3852/2010 Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 11 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Δικαίωμα συμμετοχής στην ψηφοφορία για την εκλογή των μελών των συμβουλίων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων και των προέδρων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως τριακοσίων (300) κατοίκων έχουν οι εκλογείς που είναι εγγεγραμμένοι στους αντίστοιχους εκλογικούς καταλόγους». 

Άρθρο 12 Εκλογικοί κατάλογοι Οι Εκλογικοί κατάλογοι, που ισχύουν για τις βουλευτικές εκλογές, ισχύουν και για τις εκλογές των δημοτικών αρχών, των συμβουλίων των δημοτικών ή τοπικών κοινοτήτων και των εκπροσώπων των τοπικών κοινοτήτων. Ισχύουν επίσης οι ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 133/1997 (ΦΕΚ 121 Α), όπως τροποποιήθηκε με το π.δ. 164/1997 (ΦΕΚ 145 Α), το π.δ. 320/1999 (ΦΕΚ 305 Α) και το π.δ. 130/2002 (ΦΕΚ 107 Α), καθώς και των ομογενών και των νομίμως διαμενόντων αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 18 του ν. 3838/2010. *** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Κατά το άρθρο 4 παρ.2 Ν.4244/2014,ΦΕΚ Α 60/11.3.2014: " 2. Οι διατάξεις των άρθρων 10 παρ. 2,12 και 13 παρ. 2 του ν. 3852/2010, δεν εφαρμόζονται κατά το μέρος που αφορούν στους ομογενείς και νομίμως διαμένοντες αλλοδαπούς υπηκόους τρίτων χωρών".

Άρθρο 9 Εκλογικοί κατάλογοι – Αντικατάσταση άρθρου 12 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 12 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Εκλογικοί κατάλογοι Οι εκλογικοί κατάλογοι που ισχύουν για τις βουλευτικές εκλογές ισχύουν και για τις εκλογές των δημοτικών αρχών, των συμβουλίων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων και των προέδρων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως τριακοσίων (300) κατοίκων. Ισχύουν επίσης, οι ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 133/1997».

Άρθρο 13 Προσόντα εκλογιμότητας 1. Δήμαρχος μπορεί να εκλεγεί ο δημότης που έχει την ικανότητα να εκλέγει και έχει συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα της διενέργειας των εκλογών. Δημοτικός σύμβουλος, σύμβουλος δημοτικής ή τοπικής κοινότητας ή εκπρόσωπος τοπικής κοινότητας μπορεί να εκλεγεί ο δημότης που έχει την ικανότητα να εκλέγει και έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα διενέργειας των εκλογών 2. Δημοτικός σύμβουλος, σύμβουλος της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας μπορεί να εκλεγεί και ο πολίτης κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο ομογενής και ο νομίμως διαμένων αλλοδαπός υπήκοος τρίτων χωρών, σύμφωνα με το άρθρο 17 του ν. 3838/2010 (ΦΕΚ 49 Α), εφόσον έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα διενέργειας των εκλογών και έχει την ικανότητα να εκλέγει, σύμφωνα και με τις ειδικότερες διατάξεις της σχετικής νομοθεσίας. *** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Κατά το άρθρο 4 παρ.2 Ν.4244/2014,ΦΕΚ Α 60/11.3.2014: " 2. Οι διατάξεις των άρθρων 10 παρ. 2,12 και 13 παρ. 2 του ν. 3852/2010, δεν εφαρμόζονται κατά το μέρος που αφορούν στους ομογενείς και νομίμως διαμένοντες αλλοδαπούς υπηκόους τρίτων χωρών".

Άρθρο 10 Προσόντα εκλογιμότητας για την ανάδειξη των δημοτικών αρχών – Αντικατάσταση άρθρου 13 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 13 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Προσόντα εκλογιμότητας για την ανάδειξη των δημοτικών αρχών 1. Δήμαρχος μπορεί να εκλεγεί: α) ο δημότης που έχει την ικανότητα να εκλέγει και έχει συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα διενέργειας των εκλογών και β) ο πολίτης κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον έχει συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών και έχει την ικανότητα να εκλέγει, σύμφωνα και με τις ειδικότερες διατάξεις της σχετικής νομοθεσίας. 2. Δημοτικός σύμβουλος, σύμβουλος κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων ή πρόεδρος κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό έως τριακοσίων (300) κατοίκων μπορεί να εκλεγεί: α) ο δημότης που έχει την ικανότητα να εκλέγει και έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών και β) ο πολίτης κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών και έχει την ικανότητα να εκλέγει, σύμφωνα και με τις ειδικότερες διατάξεις της σχετικής νομοθεσίας».

Άρθρο 11 Κωλύματα εκλογιμότητας και ασυμβίβαστα – Αντικατάσταση άρθρου 14 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 14 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Κωλύματα εκλογιμότητας και ασυμβίβαστα 1. Δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων ή πρόεδροι κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό έως τριακοσίων (300) κατοίκων: α) Δικαστικοί λειτουργοί, αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, θρησκευτικοί λειτουργοί των γνωστών θρησκειών και μέλη Ανεξαρτήτων Αρχών. Κατ’ εξαίρεση, δικαστικοί λειτουργοί και αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, εφ’ όσον δεν υπηρέτησαν εντός των ορίων του δήμου στον οποίο επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα κατά τους τελευταίους είκοσι τέσσερις (24) μήνες πριν από τη διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών, μπορούν να είναι υποψήφιοι υπό την προϋπόθεση να παραιτηθούν από τη θέση τους σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 30 του π.δ. 26/2012, πριν από την ημερομηνία ανακήρυξης των υποψηφίων. Ειδικές διατάξεις που απαγορεύουν την υποβολή ή την αποδοχή της παραίτησης των προσώπων αυτών ή που περιορίζουν το δικαίωμα τους να παραιτηθούν ή την αρμοδιότητα της αρχής να αποδεχθεί την παραίτησή τους εξακολουθούν να ισχύουν. β) Ο Δημοτικός και Περιφερειακός Διαμεσολαβητής, εφόσον η χωρική του αρμοδιότητα αφορά ή καταλαμβάνει το δήμο για τον οποίο θέτει υποψηφιότητα, για τέσσερα (4) έτη από τη λήξη της θητείας του με οποιονδήποτε τρόπο. γ) Ο Επόπτης ΟΤΑ, στο σύνολο των δήμων στους οποίους εκτείνεται η αρμοδιότητά του, για τέσσερα (4) έτη από τη λήξη της θητείας του με οποιονδήποτε τρόπο. δ) Διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των κρατικών νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, των δημοσίων επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος, καθώς και των πάσης φύσεως νομικών προσώπων των δήμων, οι οποίοι δεν είναι αιρετοί της τοπικής αυτοδιοίκησης ή δεν έχουν εκλεγεί στα ανωτέρω αξιώματα, στους δήμους στη χωρική περιφέρεια των οποίων εκτεινόταν η αρμοδιότητά τους, μέσα στο δεκαοκτάμηνο πριν από τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών. ε) Υπάλληλοι με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου και ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου του Δημοσίου, των δήμων, των περιφερειών και των νομικών προσώπων που είναι ενταγμένα στο Μητρώο Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης του δημόσιου τομέα, όπως αυτό ισχύει δώδεκα μήνες πριν τη διενέργεια των εκλογών, οι οποίοι άσκησαν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου Διεύθυνσης ή ανώτερου, μέσα στο δωδεκάμηνο πριν από τη διενέργεια των αυτοδιοικητικών εκλογών, στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνονταν η αρμοδιότητα των ανωτέρω οργανικών μονάδων. Στη ρύθμιση του προηγούμενου εδαφίου δεν υπάγονται οι διευθυντές σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και οι διευθυντές τμημάτων, μονάδων, κλινικών και εργαστηρίων ιατρικής υπηρεσίας του Ε.Σ.Υ., ενώ εμπίπτουν οι Περιφερειακοί Διευθυντές Εκπαίδευσης και οι Προϊστάμενοι Διευθύνσεων Εκπαίδευσης, καθώς και οι Διευθυντές ιατροί που προΐστανται της Ιατρικής Υπηρεσίας και των Κέντρων Υγείας, καθώς και ο υπεύθυνος συντονιστής επιστημονικής λειτουργίας Κέντρου Υγείας. στ) Όποιοι συνδέονται με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, με σύμβαση προμήθειας, εκτέλεσης έργου, παροχής υπηρεσιών, παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας με αντικείμενο αξίας πάνω από πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ ετησίως. Δεν αποτελεί κώλυμα ή ασυμβίβαστο η ιδιότητα του μέλους της διοίκησης ή του υπαλλήλου δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών κοινής ωφέλειας, που συνδέονται με τον οικείο δήμο , τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, με σύμβαση που είναι σχετική με το αντικείμενο της δραστηριότητάς τους. Δεν αποτελεί ασυμβίβαστο η σύναψη σύμβασης αγοράς, εκποίησης ή εκμίσθωσης δημοτικών ακινήτων, εφόσον η σχετική σύμβαση έχει συναφθεί ύστερα από πλειοδοτική δημοπρασία. ζ) Γενικοί διευθυντές, διευθύνοντες σύμβουλοι, πρόεδροι και μέλη διοικητικών συμβουλίων, διαχειριστές, μέτοχοι και εταίροι κεφαλαιουχικών εταιρειών, που έχουν συμβληθεί με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, εφόσον το ποσοστό συμμετοχής τους στις εταιρείες υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (5%) του συνολικού κεφαλαίου της εταιρείας, καθώς και εταίροι προσωπικών εταιρειών και κοινοπρακτούντα πρόσωπα, που έχουν συμβληθεί με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της περίπτ. στ’. Αν ο οικείος δήμος συμμετέχει με οποιονδήποτε τρόπο στην επιχείρηση με την οποία συμβάλλεται ο ίδιος, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία μετέχει, δεν υπάρχει ασυμβίβαστο για τους αιρετούς του δήμου που μετέχουν στη διοίκηση της επιχείρησης αυτής. 2. Επιπλέον των οριζόμενων στην παρ. 1, δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι ή πρόεδροι ή σύμβουλοι κοινότητας: α) Γενικοί γραμματείς δήμων και δικηγόροι με έμμισθη εντολή των δήμων, στους δήμους στους οποίους υπηρέτησαν κατά την προηγούμενη των εκλογών αυτοδιοικητική περίοδο. β) Με την επιφύλαξη της περίπτ. ε’ της παρ. 1, υπάλληλοι με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου και ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου στον ίδιο δήμο και τα πάσης φύσεως νομικά πρόσωπα τα οποία έχει συστήσει ή στα οποία μετέχει ο δήμος. Το κώλυμα αίρεται εφόσον οι υπάλληλοι αυτοί παραιτηθούν από τη θέση τους, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 30 του π.δ. 26/2012, πριν την ανακήρυξη των υποψηφίων. Στην περίπτωση αυτή, οι εν λόγω υπάλληλοι μπορούν να επανέλθουν στην υπηρεσία, κατά τις διατάξεις του άρθρου 32 του ν. 4257/2014. 3. Η ιδιότητα και το αξίωμα του δημάρχου, δημοτικού συμβούλου ή του προέδρου ή του συμβούλου κοινότητας ή η κατοχή οποιουδήποτε άλλου αιρετού αξιώματος σε όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν αποτελεί λόγο ασυμβιβάστου ή αναστολής άσκησης του λειτουργήματός τους για: α) τους δικηγόρους και συμβολαιογράφους, β) τα μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.) των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.), τα μέλη Επιστημονικού Προσωπικού των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Τ.Ε.Ι.) και το ειδικό διδακτικό και επιστημονικό προσωπικό τους. 4. Κώλυμα εκλογιμότητας συντρέχει για όσους έχουν εκπέσει από οποιοδήποτε αιρετό αξίωμα τους, ύστερα από αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτ. γ’ της παραγράφου 1 του άρθρου 236, καθώς και για όσους για όσους έχουν εκπέσει από το αιρετό αξίωμα τους, ύστερα από πειθαρχικό παράπτωμα, σύμφωνα με το άρθρο 233. Τα κωλύματα της παρούσας παραγράφου ισχύουν για την επόμενη της έκπτωσης αυτοδιοικητική περίοδο. 5. Δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι ή πρόεδροι κοινοτήτων που αποδέχονται οποιοδήποτε από τα καθήκοντα ή τα έργα που συνιστούν ασυμβίβαστο ή δεν εξόφλησαν την οφειλή τους σύμφωνα με το άρθρο 15 ή αποκτούν δημοτικότητα σε άλλο δήμο, εκπίπτουν από το αξίωμα τους. Το κατά τόπο αρμόδιο Διοικητικό Πρωτοδικείο με απόφαση του διαπιστώνει την ύπαρξη του ασυμβιβάστου και την έκπτωση από το αξίωμα, εφόσον υποβληθεί σχετική ένσταση από τα αναφερόμενα στο άρθρο 45, πρόσωπα. Κατά της απόφασης με την οποία διαπιστώνεται το ασυμβίβαστο χωρεί αίτηση αναίρεσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 50. 6. Υποψηφιότητα και στους δύο βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή για περισσότερα του ενός αυτοδιοικητικά αξιώματα στον ίδιο ή σε άλλο βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης δεν επιτρέπεται. Υποψήφιος ο οποίος θέτει υποψηφιότητα κατά παράβαση του προηγούμενου εδαφίου, δεν ανακηρύσσεται σε καμία από τις θέσεις για τις οποίες έχει θέσει υποψηφιότητα. Εφ’ όσον, παρά τα ανωτέρω, ανακηρυχθεί, η υποψηφιότητά του, ακυρώνεται για όλες τις θέσεις με την έκδοση δικαστικής απόφασης, ύστερα από σχετική ένσταση, σύμφωνα με τα άρθρα 45 και επόμενα. 7. Δεν επιτρέπεται η σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο της ιδιότητας αιρετού και στους δύο βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή δύο άμεσα αιρετών αυτοδιοικητικών αξιωμάτων. Στην περίπτωση αυτή, επέρχεται αυτοδίκαιη έκπτωση και από τα δύο αξιώματα, με διαπιστωτική πράξη του οικείου Επόπτη Ο.Τ.Α 8. Για την πρώτη εφαρμογή του παρόντος, το κώλυμα που προβλέπεται στην περίπτ. α’ της παρ. 1 για τα μέλη των Ανεξάρτητων Αρχών, καθώς και στην περίπτ. α’ της παρ. 2 παύει να υπάρχει, αν τα πρόσωπα στα οποία συντρέχει αυτό παραιτηθούν από τη θέση τους, πριν από  την ημέρα της ανακήρυξης των υποψηφίων. 9. Όσοι ασκούν καθήκοντα Δημοτικού και Περιφερειακού Συμπαραστάτη μπορούν να είναι υποψήφιοι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι ή πρόεδροι κοινότητας, στους δήμους όπου υπηρετούν, στις αυτοδιοικητικές εκλογές της 13ης Οκτωβρίου 2019, εφόσον παραιτηθούν από τη θέση τους πριν από την ημέρα ανακήρυξης των υποψηφίων».

Άρθρο 12 Ασυμβίβαστο εξαιτίας οφειλών – Αντικατάσταση άρθρου 15 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 15 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Ασυμβίβαστο εξαιτίας οφειλών 1. Δεν μπορούν να είναι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι ή πρόεδροι κοινότητας εκείνοι που είναι, από οποιαδήποτε αιτία, οφειλέτες του οικείου δήμου, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου αυτού, των κοινωφελών επιχειρήσεών του καθώς και της δημοτικής επιχείρησης ύδρευσης και αποχέτευσης του (Δ.Ε.Υ.Α.), εφ’ όσον η συνολική οφειλή τους υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων (500) ευρώ. 2. Αν οφειλέτης του δήμου ή των νομικών προσώπων της παρ. 1 παραγράφου εκλεγεί δήμαρχος, δημοτικός σύμβουλος ή σύμβουλος κοινότητας, οφείλει να εξοφλήσει την οφειλή του, εφόσον αυτή υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων (500) ευρώ, έως την ημέρα εγκατάστασης των νέων δημοτικών αρχών. 3. Αν τα προαναφερόμενα πρόσωπα γίνουν οφειλέτες του δήμου ή των ανωτέρω νομικών προσώπων μετά την εκλογή τους, οφείλουν να εξοφλήσουν την οφειλή τους μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών, αφότου κατέστη οριστική η βεβαίωση της οφειλής και έλαβαν γνώση αυτής ή σε περίπτωση άσκησης ενδίκων βοηθημάτων, αφότου εκδόθηκε τελεσίδικη δικαστική απόφαση. Αν η εξόφληση των οφειλών του άρθρου αυτού δεν γίνει μέσα στην ανωτέρω προθεσμία, εκτός από την περίπτωση διακανονισμού της οφειλής, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, εκπίπτουν από το αξίωμά τους».

 Άρθρο 14 Υποψηφιότητες – κατάρτιση συνδυασμών – Αντικατάσταση άρθρου 18 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 18 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Υποψηφιότητες – Κατάρτιση συνδυασμών 1. Η εκλογή του δημάρχου και των δημοτικών συμβούλων γίνεται κατά συνδυασμούς. Υποψηφιότητες εκτός συνδυασμών αποκλείονται. Κάθε συνδυασμός περιλαμβάνει: α) Τον υποψήφιο δήμαρχο και β) Τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους ανά εκλογική περιφέρεια, σύμφωνα με τις παρ. 2 έως και 10. 2. Κανείς δεν επιτρέπεται να συμμετέχει σε περισσότερους συνδυασμούς. 3. Υποψηφιότητα από το ίδιο πρόσωπο για την εκλογή του και ως δημάρχου και ως μέλους δημοτικού συμβουλίου ή μέλους συμβουλίου κοινότητας ή προέδρου κοινότητας δεν επιτρέπεται. 4. Ο συνδυασμός καταρτίζεται με γραπτή δήλωση που υπογράφει ο επικεφαλής του. Στη δήλωση του συνδυασμού αναγράφονται κατά σειρά: α) Το όνομα, καθώς και το έμβλημα του συνδυασμού, εφόσον αυτό υπάρχει. β) Το επώνυμο, το κύριο όνομα και το πατρώνυμο του υποψήφιου δημάρχου, με την αντίστοιχη ένδειξη, η οποία τίθεται είτε δίπλα είτε κάτω από το όνομα του υποψήφιου δημάρχου. Αν δεν αναγραφεί ένδειξη, ο πρώτος υποψήφιος του συνδυασμού θεωρείται υποψήφιος δήμαρχος. γ) Ακολουθεί η ονομασία της εκλογικής περιφέρειας και αναγράφεται με αλφαβητική σειρά το επώνυμο, το όνομα και το πατρώνυμο των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων αυτής. Οι εκλογικές περιφέρειες αναγράφονται με την αλφαβητική σειρά της ονομασίας τους. Ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσος με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας με δυνατότητα προσαύξησης έως και τριάντα τοις εκατό (30%). Τυχόν δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το κλάσμα είναι ίσο με μισό της μονάδας και άνω. Στις εκλογικές περιφέρειες που εκλέγονται λιγότεροι από πέντε (5) σύμβουλοι ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων μπορεί να προσαυξηθεί έως ακόμη έναν (1). Ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων από κάθε φύλο ανέρχεται σε ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%), τουλάχιστον, του συνολικού αριθμού των υποψηφίων του οικείου συνδυασμού. 5. Στη δήλωση επισυνάπτονται για κάθε υποψήφιο του συνδυασμού: α) Πιστοποιητικό εγγραφής στο δημοτολόγιο του δήμου, όπου είναι υποψήφιος. β) Υπεύθυνη δήλωση του υποψήφιου ότι αποδέχεται την υποψηφιότητα για το συγκεκριμένο αξίωμα και στη συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια και ότι δεν έχει στερηθεί κανένα πολιτικό του δικαίωμα ή ότι έληξε η πρόσκαιρη αποστέρηση των δικαιωμάτων αυτών ή θα έχει λήξει την ημέρα της εκλογής, καθώς και ότι δεν συντρέχουν τα κωλύματα εκλογιμότητας του άρθρου 14 του παρόντος. Στην υπεύθυνη δήλωση δεν απαιτείται η θεώρηση του γνησίου της υπογραφής του δηλούντος. γ) Αποδεικτικό είσπραξης Δ.Ο.Υ. ή παράβολο από το οποίο προκύπτει ότι ο υποψήφιος δήμαρχος και κάθε υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος, έχει καταθέσει υπέρ του δημοσίου ποσό των διακοσίων (200) και πενήντα (50) ευρώ αντίστοιχα. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών μπορεί να αναπροσαρμόζονται τα ποσά αυτά. 6. Επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί πέραν του κυρίου ονόματος του υποψηφίου ή του επωνύμου και υποκοριστικό ή ψευδώνυμο, καλλιτεχνικό ή άλλο, αυτού, εφόσον με αυτό είναι ευρύτερα γνωστός. Στην περίπτωση αυτή το υποκοριστικό ακολουθεί το κύριο όνομα ή το επώνυμο και τίθεται σε παρένθεση. Δεν επιτρέπεται να τίθεται άλλο στοιχείο πέραν του υποκοριστικού ή ψευδωνύμου, όπως κάθε είδους επαγγελματική, πολιτική ή άλλη ιδιότητα. Στην περίπτωση αυτή, η αναγραφή θεωρείται μη γενόμενη και ο υποψήφιος ανακηρύσσεται από το δικαστήριο μόνο με τα ονοματεπωνυμικά του στοιχεία. Κάθε υποψήφιος, εφ’ όσον είναι έγγαμος ή έγγαμη ή έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, μπορεί να προσθέσει, ανεξαρτήτως σειράς, και το επώνυμο του συζύγου ή συμβιούντος. Γυναίκες που είναι εγγεγραμμένες στην οικογενειακή τους μερίδα με το επώνυμο του συζύγου τους, μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως πρώτο επώνυμο είτε το πατρικό είτε του συζύγου είτε μόνο ένα από αυτά. Αν γίνει χρήση μόνο του συζυγικού επωνύμου, αντί του πατρωνύμου τίθεται το όνομα του συζύγου, με την ένδειξη «σύζυγος» ή, συντετμημένα, «συζ.». 7. Στη δήλωση ορίζεται όνομα και, δυνητικά, έμβλημα συνδυασμού. Απαγορεύεται να ορίζεται ή να χρησιμοποιείται ως όνομα ή ως έμβλημα του συνδυασμού σύμβολο θρησκευτικής λατρείας ή σημαία ή άλλο παρόμοιο σύμβολο κράτους ή σημείο ιδιαίτερης ευλάβειας, στέμμα, όνομα ή έμβλημα πολιτικής οργάνωσης, φωτογραφία οποιουδήποτε προσώπου, έμβλημα κράτους, που ίσχυε παλαιότερα ή ισχύει ακόμη, καθώς και σύμβολα ή εμβλήματα του δικτατορικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967 ή σύμβολα ή εμβλήματα με ρατσιστικό ή ξενοφοβικό περιεχόμενο, σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 927/1979 (Α’ 139). Αν γίνουν περισσότερες δηλώσεις με το ίδιο όνομα ή έμβλημα από υποψήφιους συνδυασμούς για την ανάδειξη δημοτικών αρχών του ίδιου δήμου, δικαίωμα χρήσης έχει όποιος το έχει δηλώσει πρώτος. Αν γίνει παράβαση των διατάξεων του δεύτερου εδαφίου αυτής της παραγράφου και η παράβαση βεβαιωθεί από το αρμόδιο δικαστήριο, εφ’ όσον η παράβαση αφορά το έμβλημα του συνδυασμού, αυτός ανακηρύσσεται μόνο με το όνομά του και χωρίς έμβλημα, ενώ εφ’ όσον αφορά το όνομα του συνδυασμού, η δήλωση είναι απαράδεκτη. 8. Αν με τη δήλωση του συνδυασμού δεν προσκομίζονται τα προβλεπόμενα στην παρ. 5 δικαιολογητικά για κάποιον υποψήφιο, ο υποψήφιος αυτός δεν ανακηρύσσεται. Αντίθετα, απλά σφάλματα στην αναγραφή των ονοματεπωνυμικών στοιχείων υποψηφίου, μπορούν να διορθώνονται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο, εφ’ όσον τα ορθά στοιχεία του προκύπτουν χωρίς αμφιβολία από τα λοιπά προσκομιζόμενα δικαιολογητικά. 9. Αν η δήλωση του συνδυασμού δεν περιλαμβάνει τα ελάχιστα στοιχεία της παρ. 4 του παρόντος ή δεν περιλαμβάνει έγκυρο όνομα συνδυασμού, σύμφωνα με την παρ. 7 ή υποβάλλεται εκπρόθεσμα ή περιλαμβάνει, εξαρχής ή κατόπιν εφαρμογής του πρώτου εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου, λιγότερους υποψήφιους από τα ελάχιστα όρια της περ. γ’ της παρ. 4 ή δεν περιλαμβάνει υποψηφίους για το σύνολο των εκλογικών περιφερειών ή δεν πληροί την ποσόστωση φύλου της παρ. 4 και αυτό βεβαιωθεί από το δικαστήριο, η δήλωση είναι απαράδεκτη. 10. Η δήλωση του συνδυασμού επιδίδεται από τον υποψήφιο δήμαρχο ή με δικαστικό επιμελητή, ύστερα από παραγγελία του υποψήφιου δημάρχου, στον πρόεδρο του πολυμελούς πρωτοδικείου το αργότερο είκοσι (20) ημέρες πριν από την ημέρα της ψηφοφορίας. Έως τη λήξη της παραπάνω προθεσμίας, επιτρέπεται μόνο να συμπληρωθεί ο συνδυασμός έως τον επιτρεπόμενο αριθμό των υποψήφιων συμβούλων με συμπληρωματική δήλωση του υποψήφιου δημάρχου. Μετά τη λήξη της ανωτέρω προθεσμίας καμιά μεταβολή της δήλωσης δεν επιτρέπεται, εκτός από την αντικατάσταση προσώπων που παραιτήθηκαν ή απεβίωσαν, σύμφωνα με το άρθρο 21. Στις ανωτέρω δηλώσεις επισυνάπτονται τα στοιχεία που προβλέπει η παρ. 5». 

Άρθρο 16 Εκλογές κοινοτήτων άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων Στο ν. 3852/2010, μετά το άρθρο 18, προστίθεται άρθρο 18Α ως εξής: «Εκλογές κοινοτήτων άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων – Υποψηφιότητες, κατάρτιση συνδυασμών 1. Η εκλογή των συμβούλων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων γίνεται με χωριστή κάλπη και κατά συνδυασμούς. Υποψηφιότητες εκτός συνδυασμών αποκλείονται. 2. Κάθε συνδυασμός περιλαμβάνει τον υποψήφιο πρόεδρο του συμβουλίου κοινότητας, ως επικεφαλής του συνδυασμού και τους υποψήφιους συμβούλους της κοινότητας, σύμφωνα με τις παρ. 3 έως και 9. 3. Κανείς δεν επιτρέπεται να συμμετέχει σε περισσότερους συνδυασμούς ή να θέτει υποψηφιότητα σε περισσότερες της μίας κοινότητες ή για περισσότερα του ενός αυτοδιοικητικά αξιώματα. 4. Ο συνδυασμός καταρτίζεται με γραπτή δήλωση που υπογράφει ο επικεφαλής του συνδυασμού. Στη δήλωση του συνδυασμού αναγράφονται κατά σειρά: α) Το όνομα και, αν υπάρχει, το έμβλημα του συνδυασμού. β) Το επώνυμο, το κύριο όνομα και το πατρώνυμο του υποψηφίου προέδρου του συμβουλίου, με την αντίστοιχη ένδειξη, η οποία τίθεται είτε δίπλα είτε κάτω από το όνομα του υποψηφίου προέδρου. Εάν δεν αναγραφεί ένδειξη, ο πρώτος υποψήφιος του συνδυασμού θεωρείται υποψήφιος πρόεδρος του συμβουλίου. β) Με αλφαβητική σειρά, το επώνυμο, το όνομα και το πατρώνυμο των υποψηφίων συμβούλων κοινότητας του συνδυασμού. Για τον τρόπο αναγραφής των ονοματεπωνυμικών στοιχείων των υποψηφίων εφαρμόζεται η παράγραφος 6 του άρθρου 18. 5. Ο αριθμός των υποψήφιων συμβούλων πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσος με τον αριθμό των εδρών του συμβουλίου της οικείας κοινότητας με δυνατότητα προσαύξησης έως και τριάντα τοις εκατό (30%). άνω Αν κατά τον υπολογισμό του πιο πάνω αριθμού προκύπτει δεκαδικός αριθμός και το δεκαδικό κλάσμα του αριθμού αυτού είναι ίσο ή μεγαλύτερο του 0,5, ο ακέραιος αριθμός αυξάνεται κατά μία μονάδα. Κατ’ εξαίρεση, στις κοινότητες που εκλέγουν πενταμελή συμβούλια, ο αριθμός των υποψηφίων μπορεί να προσαυξάνεται κατά έναν (1) ακόμα υποψήφιο. Ο αριθμός των υποψήφιων συμβούλων από κάθε φύλο ανέρχεται σε ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%), τουλάχιστον, του συνολικού αριθμού των υποψηφίων συμβούλων του οικείου συνδυασμού. 6. Στη δήλωση επισυνάπτονται για κάθε υποψήφιο του συνδυασμού: α) Πιστοποιητικό εγγραφής στο δημοτολόγιο του δήμου, όπου είναι υποψήφιος. β) Υπεύθυνη δήλωση του υποψήφιου ότι αποδέχεται την υποψηφιότητα για το συγκεκριμένο 95 αξίωμα και ότι δεν έχει στερηθεί τα πολιτικά του δικαιώματα ή ότι έληξε η πρόσκαιρη αποστέρηση των δικαιωμάτων αυτών ή θα έχει λήξει την ημέρα της εκλογής, καθώς και ότι δεν συντρέχουν τα κωλύματα εκλογιμότητας του άρθρου 14. Στην υπεύθυνη δήλωση δεν απαιτείται η θεώρηση του γνησίου της υπογραφής του δηλούντος. γ) Αποδεικτικό είσπραξης Δ.Ο.Υ., ή παράβολο από το οποίο προκύπτει ότι κάθε υποψήφιος σύμβουλος κοινότητας έχει καταθέσει υπέρ του δημοσίου, αντίστοιχα, το ποσό των δέκα (10) ευρώ. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών μπορεί να γίνεται αναπροσαρμογή του ποσού αυτού. 7. Ως προς το όνομα και το έμβλημα του συνδυασμού ισχύουν οι περιορισμοί και οι κανόνες των παρ. 6 και 7 του άρθρου 18. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται να κατατεθούν συνδυασμοί με το ίδιο όνομα και έμβλημα σε περισσότερες της μίας κοινότητες του ίδιου δήμου, εφ’ όσον αυτό ταυτίζεται με το όνομα και το έμβλημα συνδυασμού υποψηφίου δημάρχου και δημοτικών συμβούλων του ίδιου δήμου. Στην περίπτωση αυτή, η δήλωση της παρ. 4 υποβάλλεται υποχρεωτικά, για όλους τους συνδυασμούς του προηγούμενου εδαφίου, από τον υποψήφιο δήμαρχο επικεφαλής του συνδυασμού. H ακύρωση του συνδυασμού σε μία ή περισσότερες κοινότητες δεν επιφέρει ακυρότητα ολόκληρου του συνδυασμού. 8. Η δήλωση του συνδυασμού επιδίδεται από τον υποψήφιο πρόεδρο του συμβουλίου κοινότητας ή με δικαστικό επιμελητή, ύστερα από παραγγελία του υποψηφίου προέδρου του συμβουλίου κοινότητας, στον πρόεδρο του πολυμελούς πρωτοδικείου το αργότερο είκοσι (20) ημέρες πριν από την ημέρα της ψηφοφορίας. Έως τη λήξη της παραπάνω προθεσμίας, επιτρέπεται μόνο να συμπληρωθεί ο συνδυασμός έως τον επιτρεπόμενο αριθμό των υποψήφιων συμβούλων με συμπληρωματική δήλωση οποιουδήποτε υποψηφίου. Μετά τη λήξη της ανωτέρω προθεσμίας καμιά μεταβολή της δήλωσης δεν επιτρέπεται, εκτός από την αντικατάσταση προσώπων που παραιτήθηκαν ή απεβίωσαν, σύμφωνα με το άρθρο 21. Στις ανωτέρω δηλώσεις επισυνάπτονται τα στοιχεία που προβλέπονται στην παρ. 6. 9. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζονται αναλόγως οι παρ. 8 και 9 του άρθρου 18». 

Άρθρο 17 Εκλογές κοινοτήτων έως τριακοσίων (300) κατοίκων Στο ν. 3852/2010, μετά το άρθρο 18Α, προστίθεται άρθρο 18Β ως εξής: «Εκλογές κοινοτήτων έως τριακοσίων (300) κατοίκων – Υποψηφιότητες σε ενιαίο ψηφοδέλτιο 1. Η εκλογή προέδρων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως τριακοσίων (300) κατοίκων γίνεται με χωριστή κάλπη και με ενιαίο ψηφοδέλτιο, όλων των μεμονωμένων υποψηφίων. Οι υποψηφιότητες κατατίθενται με γραπτή δήλωση κάθε υποψήφιου, στην οποία αναγράφεται η κοινότητα για την οποία κατατίθεται υποψηφιότητα και το επώνυμο, το όνομα και το πατρώνυμο του υποψηφίου. Τα ονόματα των υποψηφίων στο ψηφοδέλτιο τίθενται με αλφαβητική σειρά. Για τον τρόπο αναγραφής των ονοματεπωνυμικών στοιχείων των υποψηφίων εφαρμόζεται η παρ. 6 του άρθρου 18. 2. Στη δήλωση επισυνάπτονται : α) Πιστοποιητικό εγγραφής στο δημοτολόγιο του δήμου, όπου είναι υποψήφιος. β) Υπεύθυνη δήλωση του υποψήφιου ότι δεν έχει στερηθεί τα πολιτικά του δικαιώματα ή ότι έληξε η πρόσκαιρη αποστέρηση των δικαιωμάτων αυτών ή θα έχει λήξει την ημέρα της εκλογής, καθώς και ότι δεν συντρέχουν τα κωλύματα εκλογιμότητας του άρθρου 14. Στην υπεύθυνη δήλωση δεν απαιτείται η θεώρηση του γνησίου της υπογραφής του δηλούντος. γ) Αποδεικτικό είσπραξης Δ.Ο.Υ., ή παράβολο από το οποίο προκύπτει ότι κάθε υποψήφιος έχει καταθέσει υπέρ του δημοσίου, αντίστοιχα, το ποσό των δέκα (10) ευρώ. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών μπορεί να γίνεται αναπροσαρμογή του ποσού αυτού. 3. Αν με τη δήλωση υποψηφιότητας δεν προσκομίζονται τα προβλεπόμενα στην προηγούμενη παράγραφο δικαιολογητικά ή η δήλωση υποψηφιότητας δεν περιλαμβάνει τα ελάχιστα στοιχεία της παρ. 1 ή υποβάλλεται εκπρόθεσμα και αυτό βεβαιωθεί από το δικαστήριο, η δήλωση είναι απαράδεκτη και ο υποψήφιος αυτός δεν ανακηρύσσεται. Αντίθετα, απλά σφάλματα στην αναγραφή των ονοματεπωνυμικών στοιχείων υποψηφίου, μπορούν να διορθώνονται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο, εφ’ όσον τα ορθά στοιχεία του προκύπτουν χωρίς αμφιβολία από τα λοιπά προσκομιζόμενα δικαιολογητικά. 4. Η δήλωση υποψηφιότητας επιδίδεται από τον υποψήφιο ή με δικαστικό επιμελητή, ύστερα από παραγγελία του υποψηφίου, στον πρόεδρο του πολυμελούς πρωτοδικείου το αργότερο είκοσι (20) ημέρες πριν από την ημέρα της ψηφοφορίας. 5. Κανείς δεν επιτρέπεται να θέτει υποψηφιότητα σε περισσότερες της μίας κοινότητες ή για περισσότερα του ενός αυτοδιοικητικά αξιώματα». 

 Άρθρο 18 ‘Ενωση κοινότητας σε περίπτωση μη υποβολής υποψηφιοτήτων Στο ν. 3852/2010, μετά το άρθρο 18Β, προστίθεται άρθρο 18Γ ως εξής: «Ένωση κοινότητας με όμορη, σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης συνδυασμού ή μεμονωμένων υποψηφιοτήτων σε ενιαίο ψηφοδέλτιο 1. Αν σε μία κοινότητα ματαιωθεί η εκλογή συμβούλων, επειδή δεν έχει υποβληθεί δήλωση συνδυασμού υποψηφίων ή, σε κοινότητα έως και τριακοσίων (300) κατοίκων, δήλωση υποψηφιότητας μεμονωμένων υποψηφίων, ο δήμαρχος εκδίδει αμελλητί πρόγραμμα για την επανάληψη της εκλογής. 2. Αν και κατά τη νέα εκλογή δεν δηλωθεί συνδυασμός υποψηφίων ή μεμονωμένες υποψηφιότητες, η κοινότητα αυτή ενώνεται με όμορη αυτής κοινότητα του ίδιου δήμου. Η ένωση γίνεται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών και γνώμη του οικείου δημοτικού συμβουλίου». 

 Άρθρο 19 Ανακήρυξη – κοινοποίηση υποψηφιοτήτων – Αντικατάσταση άρθρου 20 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 20 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Ανακήρυξη και κοινοποίηση συνδυασμών ή μεμονωμένων υποψηφίων ενιαίου ψηφοδελτίου 1. Τη δέκατη πέμπτη (15η) ημέρα πριν από την ψηφοφορία το πρωτοδικείο ανακηρύσσει σε δημόσια συνεδρίαση τους συνδυασμούς, καθώς και τους υποψηφίους ενιαίου ψηφοδελτίου κοινοτήτων έως και τριακοσίων (300) κατοίκων, που έχουν δηλωθεί νόμιμα. 2. Ο πρόεδρος του πρωτοδικείου κοινοποιεί αμέσως στον περιφερειάρχη τις σχετικές αποφάσεις. 3. Ο περιφερειάρχης θεωρεί και αποστέλλει αμέσως σε κάθε δήμο πίνακα των συνδυασμών και υποψηφίων που έχουν ανακηρυχθεί»

Άρθρο 20 Αντικατάσταση υποψηφίων – Αντικατάσταση άρθρου 21 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 21 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Αντικατάσταση υποψηφίων που παραιτήθηκαν ή απεβίωσαν 1. Ο υποψήφιος δήμαρχος ή πρόεδρος συμβουλίου κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων μπορεί να παραιτηθεί από την υποψηφιότητά του. Η παραίτηση γίνεται με γραπτή δήλωσή του, η οποία επιδίδεται με δικαστικό επιμελητή ή παραδίδεται με απόδειξη στον πρόεδρο του πρωτοδικείου την όγδοη (8η) ημέρα, το αργότερο, πριν από τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας. 2. Σε περίπτωση παραίτησης ή θανάτου του υποψήφιου δημάρχου ή του υποψηφίου προέδρου συμβουλίου κοινότητας με πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, τη θέση του στο συνδυασμό καταλαμβάνει είτε νέος υποψήφιος είτε ένας από τους υποψήφιους συμβούλους του συνδυασμού, ύστερα από δήλωση της πλειοψηφίας των υποψηφίων που επιδίδεται με απόδειξη στον πρόεδρο του πρωτοδικείου, δύο (2) ημέρες το αργότερο πριν από τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας. Στη δήλωση επισυνάπτονται τα στοιχεία που ορίζονται στην παρ. 5 του άρθρου 18. Το αρμόδιο δικαστήριο ανακηρύσσει τον υποψήφιο που αντικαθιστά εκείνον που παραιτήθηκε ή απεβίωσε μέχρι και την παραμονή της διενέργειας των εκλογών. Αν δεν έγινε αντικατάσταση, τη θέση του δημάρχου καταλαμβάνει ο δημοτικός σύμβουλος του συνδυασμού που θα λάβει τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης στο δήμο. Αν δεν έγινε αντικατάσταση του υποψηφίου προέδρου συμβουλίου κοινότητας με πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, υποψήφιος για τη θέση του προέδρου του συμβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 79, εφόσον ο συνδυασμός βρίσκεται μεταξύ των δύο συνδυασμών που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους, είναι ο σύμβουλος του συνδυασμού που θα λάβει τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης στην κοινότητα. 3. Σε περίπτωση θανάτου ή παραίτησης υποψήφιου δημοτικού συμβούλου ή υποψήφιου συμβούλου κοινότητας, αυτός δεν αναπληρώνεται, εκτός και αν ο θάνατος ή η παραίτηση λάβει χώρα πριν από την πάροδο της προθεσμίας κατάθεσης της δήλωσης συνδυασμού, σύμφωνα με τα άρθρα 18 και 18Α, οπότε εφαρμόζονται οι διατάξεις περί συμπληρωματικής δήλωσης. 4. Θεωρείται νόμιμος συνδυασμός, που περιέχει αριθμό υποψήφιων δημοτικών συμβούλων ή συμβούλων κοινότητας μικρότερο από το ελάχιστο όριο που ορίζουν οι σχετικές διατάξεις, περιλαμβανομένων και των ποσοστών από κάθε φύλο, εξαιτίας παραίτησης ή θανάτου υποψηφίων του, μετά το πέρας της προθεσμίας κατάθεσης της δήλωσης συνδυασμού».

Άρθρο 21 Δικαιώματα συνδυασμών και υποψηφίων – Αντικατάσταση άρθρου 22 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 22 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Δικαιώματα συνδυασμών και υποψηφίων 1. Κάθε συνδυασμός και κάθε υποψήφιος έχει δικαίωμα να διορίσει έναν αντιπρόσωπο και έως δύο αναπληρωτές του σε κάθε εκλογικό τμήμα, με γραπτή δήλωση του υποψήφιου δημάρχου. Με την ίδια δήλωση μπορεί να ορισθεί και γενικός αντιπρόσωπος και έως δύο αναπληρωτές του για συγκεκριμένο αριθμό εκλογικών τμημάτων. 2. Επίσης, κάθε συνδυασμός έχει δικαίωμα να διορίζει πληρεξούσιο με συμβολαιογραφική δήλωση του υποψήφιου δημάρχου. Ο πληρεξούσιος ενεργεί για λογαριασμό του συνδυασμού οτιδήποτε μπορεί να ενεργήσει, σύμφωνα με τη νομοθεσία για την εκλογή βουλευτών, ο υποψήφιος δήμαρχος, κατά τη διεξαγωγή της εκλογής. 3. Σε περίπτωση που ο υποψήφιος δήμαρχος έχει αποβιώσει ή παραιτηθεί, χωρίς να έχει αντικατασταθεί, ο διορισμός των αντιπροσώπων και του πληρεξουσίου γίνεται με δήλωση της πλειοψηφίας των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων του οικείου συνδυασμού που έχουν ανακηρυχθεί. 4. Οι υποψήφιοι, οι γενικοί αντιπρόσωποι, οι αντιπρόσωποι των συνδυασμών και οι αναπληρωτές τους έχουν δικαίωμα να είναι παρόντες κατά τη διάρκεια όλης της διαδικασίας της εκλογής, ώσπου να σφραγιστούν οι σάκοι και να υποβάλλουν κάθε είδους παρατηρήσεις και ενστάσεις. 5. Δεν μπορούν να διοριστούν γενικοί αντιπρόσωποι ή αντιπρόσωποι, αναπληρωτές τους ή πληρεξούσιοι συνδυασμών οι εν ενεργεία δήμαρχοι, αντιδήμαρχοι, καθώς και όποιοι δεν έχουν το δικαίωμα να εκλέγουν και όλοι όσοι δεν μπορούν να εκλεγούν»

Άρθρο 22 Πρόγραμμα εκλογής – Αντικατάσταση άρθρου 23 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 23 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Πρόγραμμα της εκλογής 1. Ο δήμαρχος εκδίδει και δημοσιεύει, με τοιχοκόλληση, σε όλες τις συνοικίες, σε όλα τα χωριά και τους οικισμούς του δήμου και αναρτά στην ιστοσελίδα του δήμου, τρεις (3) τουλάχιστον ημέρες πριν από την ψηφοφορία, πρόγραμμα που αναφέρει ακριβώς την ημέρα της ψηφοφορίας, τις ώρες που αρχίζει και τελειώνει, τον τόπο και το κατάστημα της ψηφοφορίας, τις έδρες για τις οποίες γίνεται η εκλογή και τους συνδυασμούς μαζί με τα ονόματα των υποψηφίων, που συγκροτούν κάθε συνδυασμό ή τα ενιαία ψηφοδέλτια μεμονωμένων υποψηφιοτήτων κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως τριακοσίων (300) κατοίκων, όπως έχουν ανακηρυχθεί από το οικείο δικαστήριο. 2. Το πρόγραμμα της πρώτης εκλογής σε νέο δήμο εκδίδεται και δημοσιεύεται από τον περιφερειάρχη».

Άρθρο 23 Εκτύπωση και διανομή ψηφοδελτίων Στο ν. 3852/2010, μετά το άρθρο 24, προστίθεται άρθρο 24Α ως εξής: «Εκτύπωση και διανομή των ψηφοδελτίων 1. Τα ψηφοδέλτια των συνδυασμών υποψηφίων δημοτικών συμβούλων και τα ψηφοδέλτια των συνδυασμών υποψηφίων συμβούλων κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων εκτυπώνονται με μέριμνα του οικείου συνδυασμού. Οι συνδυασμοί οφείλουν να τυπώσουν τα ψηφοδέλτια και να παραδώσουν, με απόδειξη, στο δήμαρχο του οικείου δήμου για τις δημοτικές εκλογές και τις εκλογές των κοινοτήτων άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, οκτώ (8) τουλάχιστον μέρες πριν από την ψηφοφορία, ψηφοδέλτια σε αριθμό επαρκή για τις ανάγκες των εκλογικών τμημάτων του οικείου δήμου, ο οποίος δεν μπορεί να είναι μικρότερος από τον αριθμό των αντίστοιχων εκλογέων, προσαυξημένος κατά είκοσι τοις εκατό (20%). Σε περίπτωση επαναληπτικών εκλογών τα ψηφοδέλτια παραδίδονται τρεις (3) ημέρες πριν από την ημέρα της ψηφοφορίας. 2. Τα ψηφοδέλτια για τις εκλογές των κοινοτήτων έως και τριακοσίων (300) κατοίκων, καταρτίζονται και εκτυπώνονται με ευθύνη του οικείου δημάρχου και με πιστώσεις του δήμου. 3. Ο οικείος δήμαρχος οφείλει να εφοδιάσει τις εφορευτικές επιτροπές των εκλογικών τμημάτων της περιφέρειάς του με ψηφοδέλτια κάθε συνδυασμού και με ενιαία ψηφοδέλτια μεμονωμένων υποψηφίων για τις κοινότητες έως τριακοσίων (300) κατοίκων, σε επαρκή αριθμό».

Άρθρο 24 Περιεχόμενο ψηφοδελτίων – Αντικατάσταση άρθρου 26 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 26 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Περιεχόμενο των ψηφοδελτίων για τις δημοτικές εκλογές και τις εκλογές των κοινοτήτων 1. Στο επάνω μέρος του ψηφοδελτίου σημειώνονται το όνομα και το τυχόν έμβλημα του συνδυασμού, όπως αναγράφονται στην απόφαση ανακήρυξης. 2. Για τις δημοτικές εκλογές : α) Σε δήμους που αποτελούν ενιαία εκλογική περιφέρεια, στο ψηφοδέλτιο μετά την ονομασία του συνδυασμού αναγράφονται, κατά σειρά, όπως αναφέρονται στην απόφαση ανακήρυξης: αα. το επώνυμο, το κύριο όνομα και το πατρώνυμο του υποψήφιου δημάρχου, με την αντίστοιχη ένδειξη, η οποία τίθεται είτε δίπλα είτε κάτω από το όνομα του υποψήφιου δημάρχου. ββ. το επώνυμο, το κύριο όνομα και το πατρώνυμο των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων, με αλφαβητική σειρά. β) Σε δήμους που αποτελούνται από περισσότερες εκλογικές περιφέρειες, στο ψηφοδέλτιο, μετά την ονομασία του συνδυασμού, αναγράφονται κατά σειρά, όπως αναφέρονται στην απόφαση ανακήρυξης: αα. το επώνυμο, το κύριο όνομα και το πατρώνυμο του υποψήφιου δημάρχου, με την αντίστοιχη ένδειξη, η οποία τίθεται είτε δίπλα είτε κάτω από το όνομα του υποψήφιου δημάρχου. ββ. το επώνυμο, το κύριο όνομα και το πατρώνυμο των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων της αντίστοιχης εκλογικής περιφέρειας, με αλφαβητική σειρά, γγ. το επώνυμο, το κύριο όνομα και το πατρώνυμο των υποψηφίων, με αλφαβητική σειρά, όλων των υπόλοιπων εκλογικών περιφερειών και, εντός παρενθέσεως, η εκλογική περιφέρεια στην οποία είναι υποψήφιοι. 3. Για τις εκλογές των κοινοτήτων άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, στο ψηφοδέλτιο, μετά την ονομασία του συνδυασμού αναγράφονται, κατά σειρά, όπως αναφέρονται στην απόφαση ανακήρυξης: α. το επώνυμο, το κύριο όνομα και το πατρώνυμο του υποψήφιου προέδρου του συμβουλίου, με την αντίστοιχη ένδειξη, η οποία τίθεται είτε δίπλα είτε κάτω από το όνομα του υποψήφιου προέδρου. β. το επώνυμο, το κύριο όνομα και το πατρώνυμο των υποψηφίων συμβούλων της κοινότητας, με αλφαβητική σειρά. 3. Το ενιαίο ψηφοδέλτιο κάθε κοινότητας έως και τριακοσίων (300) κατοίκων φέρει τον τίτλο «Υποψήφιοι Πρόεδροι της Κοινότητας … του Δήμου...», όπου τίθεται το όνομα της οικείας κοινότητας και του οικείου δήμου και ακολουθούν με αλφαβητική σειρά τα ονόματα των υποψηφίων της κοινότητας αυτής που έχουν ανακηρυχθεί από το αρμόδιο δικαστήριο, το οποίο και γνωστοποιεί αμελλητί στον οικείο Δήμαρχο τους ανακηρυχθέντες υποψηφίους. 4. Σε όσες περιπτώσεις επαναληφθεί η ψηφοφορία για την εκλογή των δημοτικών αρχών, σύμφωνα με το άρθρο 33, χρησιμοποιούνται τα ίδια ψηφοδέλτια».

Άρθρο 25 Σταυροί προτίμησης – Αντικατάσταση άρθρου 27 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 27 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Σταυροί προτίμησης για την εκλογή δημοτικών αρχών 1. Ο εκλογέας εκφράζει την προτίμηση του σε υποψήφιο συνδυασμού, σημειώνοντας στο ψηφοδέλτιο σταυρό παραπλεύρως του ονόματός του. 2. Για την εκλογή δημοτικών συμβούλων, σε δήμους που αποτελούν ενιαία εκλογική περιφέρεια, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ ενός ή δύο ή τριών υποψηφίων. Για την εκλογή δημοτικών συμβούλων σε δήμους που αποτελούνται από περισσότερες εκλογικές περιφέρειες, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ ενός ή δύο ή τριών υποψηφίων της εκλογικής περιφέρειας στους εκλογικούς καταλόγους της οποίας είναι γραμμένος και υπέρ ενός υποψηφίου σε μία από τις άλλες εκλογικές περιφέρειες του οικείου δήμου. Στις μονοεδρικές, διεδρικές και τριεδρικές εκλογικές περιφέρειες ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του μόνον υπέρ ενός υποψηφίου της εκλογικής περιφέρειας στους εκλογικούς καταλόγους της οποίας είναι γραμμένος και υπέρ ενός υποψηφίου σε μία από τις άλλες εκλογικές περιφέρειες του οικείου δήμου. 3. Για την εκλογή συμβουλίων κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμηση του υπέρ ενός (1) υποψηφίου συμβούλου κοινότητας στις κοινότητες που εκλέγουν 5μελή Συμβούλια και έως δύο (2) υποψηφίων συμβούλων κοινότητας στις κοινότητες που εκλέγουν 7μελή, 11μελή ή 15μελή Συμβούλια. 4. Για την εκλογή προέδρων συμβουλίων κοινότητας έως τριακοσίων (300) κατοίκων, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ ενός (1) υποψήφιου. 5. Ψηφοδέλτιο που φέρει περισσότερους από τους επιτρεπόμενους σταυρούς προτίμησης, είναι έγκυρο και προσμετράται υπέρ του συνδυασμού, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη κανένας σταυρός προτίμησης. Εξαιρούνται τα ενιαία ψηφοδέλτια υποψηφίων προέδρων συμβουλίων κοινότητας έως τριακοσίων (300) κατοίκων, όπου, ψηφοδέλτιο το οποίο δεν φέρει κανέναν σταυρό ή φέρει περισσότερους του ενός (1) σταυρούς, θεωρείται άκυρο. 6. Ο σταυρός προτίμησης σημειώνεται με στυλογράφο μαύρης ή κυανής απόχρωσης. 7. Για τον υποψήφιο δήμαρχο και τον υποψήφιο πρόεδρο συμβουλίου κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, δεν απαιτείται σταυρός προτίμησης και αν σημειωθεί δεν συνεπάγεται ακυρότητα του ψηφοδελτίου. 8. Σε όσες περιπτώσεις επαναληφθεί η ψηφοφορία για την εκλογή των δημοτικών αρχών, σύμφωνα με το άρθρο το άρθρου 33, δεν απαιτείται σταυρός προτίμησης και αν σημειωθεί δεν συνεπάγεται ακυρότητα του ψηφοδελτίου».

Άρθρο 26 Άκυρα ψηφοδέλτια – Αντικατάσταση άρθρου 28 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 28 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Άκυρα ψηφοδέλτια 1. Tο ψηφοδέλτιο είναι άκυρο όταν: α) έχει σημειωθεί σταυρός προτίμησης με χρώμα διαφορετικό από τα οριζόμενα στην παρ. 6 του άρθρου 27. β) έχει σχήμα, διαστάσεις ή μορφή που διαφέρουν, κατά τρόπο εμφανή, από αυτά που ορίζει η υπουργική απόφαση της παρ. 2 του άρθρου 24. γ) έχει τυπωθεί σε χαρτί ή με μελάνι που το χρώμα του διαφέρει, κατά τρόπο εμφανή, από αυτό που ορίζεται στο άρθρο 24. δ) έχουν σημειωθεί σε οποιαδήποτε πλευρά του λέξεις, φράσεις, υπογραμμίσεις, στίγματα ή άλλα σημεία, εφόσον κριθεί ότι τα παραπάνω αποτελούν διακριτικά γνωρίσματα, που παραβιάζουν με τρόπο προφανή το απόρρητο της ψηφοφορίας. 2. Το ψηφοδέλτιο είναι επίσης αυτοδικαίως άκυρο και στις ακόλουθες περιπτώσεις : α) Αν βρεθεί στο φάκελο με ένα ή περισσότερα άλλα έγκυρα ή άκυρα ψηφοδέλτια, του ίδιου ή διαφορετικού συνδυασμού ή με λευκά. β) Αν βρεθεί μέσα σε φάκελο, που δεν είναι σύμφωνος με τις ρυθμίσεις άρθρου 46 του Κ.Δ.Κ. γ) Αν φέρει εγγραφές και διαγραφές, εκτός της περίπτωσης στην οποία κατά τις διατάξεις της εκλογικής νομοθεσίας (π.δ. 26/2012) και σύμφωνα με τις εκεί προβλεπόμενες προϋποθέσεις επιτρέπεται η χρήση λευκών ψηφοδελτίων λόγω μη επάρκειας των εντύπων».

Άρθρο 27 Διατάξεις εκλογικής νομοθεσίας – Αντικατάσταση άρθρου 29 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 29 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Εφαρμογή των διατάξεων της νομοθεσίας για την εκλογή βουλευτών 1. Οι διατάξεις της νομοθεσίας για την εκλογή βουλευτών εφαρμόζονται αναλόγως και κατά τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών για όσα θέματα δεν υφίσταται ειδική πρόβλεψη στις ρυθμίσεις του παρόντος νόμου και του Κ.Δ.Κ. 2. Κατά την ψηφοφορία για τις δημοτικές εκλογές και για την εκλογή συμβούλων ή προέδρων κοινότητας, χρησιμοποιούνται διαφορετικές κάλπες, που φέρουν κατάλληλο διακριτικό γνώρισμα. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών καθορίζονται το διακριτικό γνώρισμα, το μέγεθος, το σχήμα της κάλπης που χρησιμοποιείται στις δημοτικές εκλογές και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα».

Άρθρο 32 Κατανομή των εδρών του δημοτικού συμβουλίου 1. Τα τρία πέμπτα (3/5) των εδρών του δημοτικού συμβουλίου καταλαμβάνει ο επιτυχών συνδυασμός και τα δύο πέμπτα (2/5) οι επιλαχόντες, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην παράγραφο 4. 2. Αν ο επιτυχών συνδυασμός συγκεντρώνει ποσοστό έγκυρων ψηφοδελτίων μεγαλύτερο από το εξήντα τοις εκατό (60%) του συνόλου τους, οι έδρες του δημοτικού συμβουλίου κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των συνδυασμών που συμμετέχουν στις εκλογές, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην παράγραφο 5. 3. Αν κατά τον υπολογισμό των τριών πέμπτων (3/5) και των δύο πέμπτων (2/5) του αριθμού των εδρών προκύπτει κλάσμα μικρότερο του ημίσεως της μονάδας δεν υπολογίζεται, ενώ στην περίπτωση που προκύπτει κλάσμα μεγαλύτερο του ημίσεως στρογγυλοποιείται στην επόμενη μονάδα. Με βάση τα παραπάνω, οι έδρες του δημοτικού συμβουλίου που αναλογούν στα τρία πέμπτα (3/5) και στα δύο πέμπτα (2/5) έχουν, αντίστοιχα, ως εξής: στα 13μελή συμβούλια 8 και 5, στα 17μελή συμβούλια 10 και 7, στα 21μελή συμβούλια 13 και 8, στα 27μελή συμβούλια 16 και 11, στα 33μελή συμβούλια 20 και 13, στα 41μελή συμβούλια 25 και 16, στα 45μελή συμβούλια 27 και 18, στα 49μελή συμβούλια 29 και 20. 4. Η αναλογική κατανομή των εδρών, μεταξύ των επιλαχόντων συνδυασμών, στην περίπτωση της παραγράφου 1 του παρόντος γίνεται ως εξής: Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν σε όλα τα εκλογικά τμήματα  του δήμου, όλοι μαζί οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές, εκτός από τον επιτυχόντα, διαιρείται με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχεί στα δύο πέμπτα (2/5) και το πηλίκο τους αυξημένο κατά μία μονάδα, αποτελεί το εκλογικό μέτρο με παράλειψη τυχόν κλάσματος. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και καθένας τους καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο είναι το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης. Εάν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι επιλαχόντες συνδυασμοί, σύμφωνα με την προηγούμενη διαδικασία, είναι λιγότερες από τις προς διάθεση, οι έδρες που απομένουν διανέμονται ανά μία μεταξύ των επιλαχόντων συνδυασμών, ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα τους. Εάν συνδυασμοί έχουν ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων διενεργείται κλήρωση. Εάν και μετά τη διανομή εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, κατανέμονται ανά μία κατά σειρά, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε επιλαχόντος συνδυασμού. (Εάν έχει απομείνει προς διάθεση μία μόνον έδρα, την καταλαμβάνει ο επιλαχών συνδυασμός που έχει καταλάβει τουλάχιστον μία έδρα και παρουσιάζει το μεγαλύτερο αχρησιμοποίητο υπόλοιπο). Σε περίπτωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσότερων συνδυασμών, ενεργείται μεταξύ αυτών κλήρωση από το αρμόδιο δικαστήριο. *** Το εντός ( ) προτελευταίο εδάφιο της παρ.4 απαλείφθηκε με την παρ.10κε΄ άρθρου 18 Ν.3870/2010,ΦΕΚ Α 138/9.8.2010. 5. Η αναλογική κατανομή των εδρών στην περίπτωση της παραγράφου 2 του παρόντος γίνεται ως εξής: Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν, σε όλα τα εκλογικά τμήματα δήμου, όλοι μαζί οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές διαιρείται με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχούν σε κάθε δημοτικό συμβούλιο και το πηλίκο αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και καθένας τους καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο και το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης. Στην περίπτωση αυτή, ο επιτυχών συνδυασμός μπορεί να λάβει αριθμό εδρών που ξεπερνά το ποσοστό των τριών πέμπτων (3/5). Εάν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στην κατανομή με την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση, όσες απομένουν κατανέμονται ανά μία μεταξύ όλων των συνδυασμών ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα τους. Εάν οι συνδυασμοί αυτοί ή μερικοί από αυτούς έχουν ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων, διεξάγεται κλήρωση. Εάν μετά την κατανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, κατανέμονται ανά μία, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων του συνδυασμού. Σε περίπτωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσότερων συνδυασμών, διενεργείται μεταξύ τους κλήρωση από το αρμόδιο δικαστήριο. 6. Σε περίπτωση που έχει ανακηρυχθεί ένας μόνο συνδυασμός υποψηφίων, ο δήμαρχος εκλέγεται από το μοναδικό συνδυασμό. Οι πρώτοι κατά σειρά σε σταυρούς προτίμησης, και μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός των εδρών του δημοτικού συμβουλίου, εκλέγονται τακτικοί και οι υπόλοιποι αναπληρωματικοί σύμβουλοι.

                                                     ↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓

Άρθρο 28 Εκλογικό σύστημα – κατανομή εδρών δημοτικού συμβουλίου – Αντικατάσταση άρθρου 32 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 32 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Εκλογικό σύστημα - Κατανομή των εδρών του δημοτικού συμβουλίου 

1. Το σύνολο των εδρών του δημοτικού συμβουλίου κατανέμεται στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον α’ γύρο. 

2. Η αναλογική κατανομή των εδρών γίνεται ως εξής: Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν, σε όλα τα εκλογικά τμήματα δήμου, αθροιστικά όλοι οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές διαιρείται με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχούν σε κάθε δημοτικό συμβούλιο και το πηλίκο αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και καθένας τους καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο και το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης. Αν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στην κατανομή με την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση, όσες απομένουν κατανέμονται ανά μία μεταξύ όλων των συνδυασμών, είτε έλαβαν έδρα κατά το προηγούμενο εδάφιο είτε όχι, ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπά τους. Αν οι συνδυασμοί αυτοί ή μερικοί από αυτούς έχουν ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων, διεξάγεται κλήρωση από το αρμόδιο δικαστήριο. Αν μετά την κατανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, κατανέμονται ανά μία, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων του συνδυασμού. Σε περίπτωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσότερων συνδυασμών, διενεργείται μεταξύ τους κλήρωση από το αρμόδιο δικαστήριο. 

3. Αν έχει ανακηρυχθεί ένας μόνο συνδυασμός υποψηφίων, ο δήμαρχος εκλέγεται από το μοναδικό συνδυασμό. Οι πρώτοι κατά σειρά σε σταυρούς προτίμησης, και εωσότου συμπληρωθεί ο αριθμός των εδρών του δημοτικού συμβουλίου, εκλέγονται τακτικοί και οι υπόλοιποι αναπληρωματικοί σύμβουλοι». 

Άρθρο 29 Επανάληψη ψηφοφορίας – Αντικατάσταση άρθρου 33 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 33 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Επανάληψη της ψηφοφορίας για την εκλογή δημοτικών αρχών 1. Αν κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των έγκυρων ψηφοδελτίων, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή (β’ γύρος), ανάμεσα μόνο στους υποψήφιους δημάρχους των δύο συνδυασμών που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους. Επιτυχών θεωρείται ο υποψήφιος δήμαρχος και ο συνδυασμός του που συγκέντρωσε στην επαναληπτική ψηφοφορία την απόλυτη πλειοψηφία ολόκληρου του αριθμού των έγκυρων ψηφοδελτίων. Αν στην επαναληπτική ψηφοφορία οι δύο συνδυασμοί ισοψηφήσουν, το αρμόδιο πρωτοδικείο διενεργεί κλήρωση για την ανάδειξη του επιτυχόντος συνδυασμού. 2. Σε περίπτωση ισοψηφίας στην πρώτη θέση κατά την αρχική ψηφοφορία (α’ γύρος) δύο ή περισσότερων συνδυασμών, στην επαναληπτική ψηφοφορία μετέχουν οι υποψήφιοι δήμαρχοι όλων των συνδυασμών που ισοψήφησαν στην πρώτη θέση. Η παράγραφος αυτή εφαρμόζεται και αν στην αρχική ψηφοφορία (α’ γύρος) μετείχαν μόνο δύο συνδυασμοί που ισοψήφισαν. 3. Σε περίπτωση ισοψηφίας στη δεύτερη θέση κατά την αρχική ψηφοφορία δύο ή περισσότερων συνδυασμών, στην επαναληπτική μετέχουν ο υποψήφιος δήμαρχος του πρώτου σε αριθμό έγκυρων ψηφοδελτίων συνδυασμού και οι υποψήφιοι δήμαρχοι των συνδυασμών που ισοψήφησαν στη δεύτερη θέση. 4. Στις περιπτώσεις των παρ. 2 και 3, επιτυχών θεωρείται ο υποψήφιος δήμαρχος και ο συνδυασμός του που έλαβαν στην επαναληπτική ψηφοφορία τη σχετική πλειοψηφία. Αν στην ψηφοφορία αυτή ισοψηφήσουν δύο υποψήφιοι δήμαρχοι, το αρμόδιο δικαστήριο διενεργεί κλήρωση για την ανάδειξη του επιτυχόντος δημάρχου και του συνδυασμού του. 5. Όλοι οι τακτικοί και αναπληρωματικοί σύμβουλοι εκλέγονται με βάση την πρώτη ψηφοφορία (α’ γύρος), σύμφωνα με τους σταυρούς προτίμησης που έλαβε καθένας στην ψηφοφορία αυτή, όπως ορίζεται στα επόμενα άρθρα. 6. Η επαναληπτική ψηφοφορία (β’ γύρος) γίνεται στα ίδια εκλογικά τμήματα, με τις ίδιες εφορευτικές επιτροπές, τους ίδιους δικαστικούς αντιπροσώπους και τους ίδιους εφόρους αντιπροσώπων». 

Άρθρο 30 Κατανομή εδρών δημοτικού συμβουλίου ανά εκλογική περιφέρεια – Αντικατάσταση άρθρου 34 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 34 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Κατανομή των εδρών του δημοτικού συμβουλίου ανά εκλογική περιφέρεια Οι έδρες του δημοτικού συμβουλίου που δικαιούται να καταλάβει κάθε συνδυασμός, σύμφωνα με το άρθρο 32, στους δήμους που έχουν περισσότερες από μία εκλογικές περιφέρειες, κατανέμονται ανά εκλογική περιφέρεια ως εξής: 1. Η κατανομή ξεκινά από τις τυχόν μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες του δήμου. Η έδρα κάθε μονοεδρικής εκλογικής περιφέρειας αποδίδεται στον συνδυασμό που έλαβε τις περισσότερες έγκυρες ψήφους στη συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια, εφ’ όσον αυτός δικαιούται να καταλάβει έδρα σύμφωνα με το άρθρο 32. 2. Αν, κατά τη διαδικασία της παρ. 1, κάποιος συνδυασμός λάβει περισσότερες έδρες από αυτές που δικαιούται σύμφωνα με το άρθρο 32, αυτές του αφαιρούνται ανά μία ξεκινώντας από τη μονοεδρική εκλογική περιφέρεια στις οποίες ο συνδυασμός έλαβε τις λιγότερες ψήφους. 3. Έδρες μονοεδρικών εκλογικών περιφερειών, οι οποίες μετά την εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου παραμένουν αδιάθετες, απονέμονται στον δεύτερο σε εκλογική δύναμη συνδυασμό στη συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια. Αν κάποιος από τους συνδυασμούς λαμβάνει, σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, περισσότερες έδρες από αυτές που δικαιούται σύμφωνα με το άρθρο 32, εφαρμόζεται η παρ. 2. 4. Η διαδικασία των παρ. 2 και 3 εφαρμόζεται, εφ’ όσον απαιτηθεί, και με τους επόμενους κατά σειρά εκλογικής δύναμης στην οικεία εκλογική περιφέρεια συνδυασμούς, μέχρι να κατανεμηθούν όλες οι έδρες των μονοεδρικών περιφερειών. 5. Στη συνέχεια, υπολογίζεται το εκλογικό μέτρο για κάθε συνδυασμό, ως το πηλίκο των έγκυρων ψηφοδελτίων του συνδυασμού στο σύνολο του δήμου προς τις έδρες που δικαιούται να καταλάβει σύμφωνα με το άρθρο 32. Το πηλίκο, μετά την παράλειψη του κλάσματος, προσαυξάνεται κατά μία μονάδα. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων του κάθε συνδυασμού διαιρείται σε κάθε εκλογική περιφέρεια με το εκλογικό του μέτρο και ο συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο είναι το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης. Αν σε κάθε εκλογική περιφέρεια υπάρχουν τόσες διαθέσιμες έδρες όσες δικαιούται ο συνδυασμός, τις καταλαμβάνει όλες και ο αριθμός τους αφαιρείται από τις διαθέσιμες της περιφέρειας. Αν δεν υπάρχει επαρκής αριθμός, στο συνδυασμό κατακυρώνονται μόνον οι διαθέσιμες έδρες. 6. Αν, μετά και τη διαδικασία της παρ. 5, κάποιος συνδυασμός έχει λάβει συνολικά περισσότερες έδρες από αυτές που δικαιούται σύμφωνα με το άρθρο 32, αυτές του αφαιρούνται ανά μία ξεκινώντας από την εκλογική περιφέρεια, εξαιρουμένων των μονοεδρικών, 

στην οποία ο συνδυασμός έλαβε τις λιγότερες ψήφους. 7. Αν, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας των παρ. 1 έως και 6, υπάρχουν αδιάθετες έδρες και συνδυασμοί που δικαιούνται να καταλάβουν έδρα σύμφωνα με το άρθρο 32, ξεκινώντας από τον μικρότερο σε εκλογική δύναμη στο σύνολο του δήμου συνδυασμό που δικαιούται να καταλάβει έδρα, διατίθενται οι διαθέσιμες έδρες ανά μία από κάθε εκλογική περιφέρεια, όπου αυτός διατηρεί το μεγαλύτερο, κατά φθίνουσα σειρά, αδιάθετο υπόλοιπο ψηφοδελτίων. Η διαδικασία της παρούσας παραγράφου επαναλαμβάνεται για όλους τους συνδυασμούς που δικαιούνται να καταλάβουν έδρα, κατ’ αύξουσα σειρά εκλογικής δύναμης. 8. Αν, με την ολοκλήρωση της διαδικασίας και της παρ. 7, υπάρχουν εκλογικές περιφέρειες με αδιάθετες έδρες και συνδυασμοί που δικαιούνται να καταλάβουν έδρα σύμφωνα με το άρθρο 32, ξεκινώντας από την μεγαλύτερη σε αριθμό εδρών εκλογική περιφέρεια και επί όμοιων από εκείνη που έχει τις περισσότερες έγκυρες ψήφους και συνεχίζοντας με φθίνουσα σειρά, απονέμεται ανά μία αδιάθετη έδρα στο συνδυασμό που εξακολουθεί να δικαιούται έδρα και έχει λάβει τις περισσότερες έγκυρες ψήφους συνολικά. Η διαδικασία της παρούσας παραγράφου επαναλαμβάνεται όσες φορές χρειαστεί, μέχρι να εξαντληθούν οι διαθέσιμες έδρες ή οι συνδυασμοί που δικαιούνται να καταλάβουν έδρα σύμφωνα με το άρθρο 32. Έδρες που μετά την εξάντληση των δικαιούμενων να καταλάβουν έδρα συνδυασμών παραμένουν αδιάθετες, δεν διατίθενται, αλλά παραμένουν κενές. 9. Οι έδρες που κατανέμονται σε κάθε στάδιο, σύμφωνα με τις παρ. 1 έως και 8, αφαιρούνται από τις διαθέσιμες της εκλογικής περιφέρειας».

Άρθρο 35 Παραίτηση ή θάνατος υποψήφιου δημάρχου σε περίπτωση επαναληπτικής ψηφοφορίας 1. Πριν από την επαναληπτική ψηφοφορία ο υποψήφιος δήμαρχος μπορεί να παραιτηθεί από την υποψηφιότητα του. Η παραίτηση γίνεται με γραπτή δήλωση του που επιδίδεται με δικαστικό επιμελητή ή παραδίδεται με απόδειξη στον πρόεδρο του πρωτοδικείου την τρίτη ημέρα, το αργότερο, πριν από την επαναληπτική ψηφοφορία. 2. Αν ένας υποψήφιος δήμαρχος παραιτηθεί ή αποβιώσει, η πλειοψηφία των υποψηφίων του συνδυασμού του επιλέγει άλλον υποψήφιο δήμαρχο. 3. Αν εκείνος που έχει επιλεγεί ως υποψήφιος δήμαρχος είναι υποψήφιος σύμβουλος του συνδυασμού, η θέση του ως συμβούλου μένει κενή. 4. Η δήλωση της επιλογής για το νέο υποψήφιο δήμαρχο επιδίδεται με δικαστικό επιμελητή ή παραδίδεται με απόδειξη στον πρόεδρο του πρωτοδικείου το αργότερο τη δεύτερη ημέρα πριν από την ψηφοφορία. Το αρμόδιο δικαστήριο ανακηρύσσει το νέο υποψήφιο δήμαρχο σε δημόσια συνεδρίαση ακόμη και την παραμονή της ψηφοφορίας. 5. Αν δεν υποβληθεί δήλωση επιλογής, δεν ανακηρύσσεται κανένας υποψήφιος δήμαρχος και εκλέγεται δήμαρχος ο σύμβουλος του επιτυχόντος συνδυασμού που έχει λάβει κατά την πρώτη εκλογή τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης. 6. Η επαναληπτική ψηφοφορία γίνεται από τις ίδιες εφορευτικές επιτροπές και τους ίδιους δικαστικούς αντιπροσώπους. 

Άρθρο 31 Παραίτηση ή θάνατος υποψηφίου δημάρχου σε περίπτωση επαναληπτικής ψηφοφορίας - Τροποποίηση άρθρου 35 του ν. 3852/2010 1. Η παρ. 3 του άρθρου 35 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «3. Αν εκείνος που έχει επιλεγεί ως υποψήφιος δήμαρχος είναι υποψήφιος σύμβουλος του συνδυασμού, τότε αφαιρείται από τη σειρά κατάταξης των υποψηφίων συμβούλων του συνδυασμού βάσει των σταυρών που έλαβαν και εφαρμόζεται, εφ’ όσον δεν εκλεγεί δήμαρχος, το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 38». 2. Η παρ. 6 του άρθρου 35 του ν. 3852/2010 καταργείται.

Άρθρο 33 Κατανομή εδρών συμβούλων κοινότητας – Αντικατάσταση άρθρου 37 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 37 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Κατανομή εδρών συμβούλων της κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων 1. Στις εκλογές των συμβουλίων κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, η κατανομή των εδρών γίνεται αναλογικά, μεταξύ όλων των συνδυασμών που συμμετείχαν στις εκλογές για το συμβούλιο της κοινότητας, με τον ακόλουθο τρόπο: Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στην κοινότητα όλοι μαζί οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές διαιρείται με τον αριθμό των εδρών του συμβουλίου κοινότητας. Το πηλίκο που προκύπτει αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και κάθε συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες έδρες, όσο και το ακέραιο πηλίκο αυτής της διαίρεσης. Αν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στην κατανομή με την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση έδρες, οι έδρες που απομένουν διανέμονται ανά μία μεταξύ όλων των συνδυασμών, είτε έλαβαν έδρα κατά το προηγούμενο εδάφιο είτε όχι, ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα που έχουν. Αν οι συνδυασμοί αυτοί ή μερικοί από αυτούς έχουν ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων, γίνεται κλήρωση. Αν και μετά τη διανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, αυτές κατανέμονται ανά μία, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβε κάθε συνδυασμός. Αν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί με το εκλογικό μέτρο είναι περισσότερες από τις προς διάθεση έδρες, η πλεονάζουσα έδρα αφαιρείται από το συνδυασμό που έχει το μικρότερο σχετικώς υπόλοιπο έγκυρων ψηφοδελτίων. Σε περίπτωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσότερων συνδυασμών, ενεργείται μεταξύ αυτών κλήρωση από το αρμόδιο πρωτοδικείο. 2. Αν έχει ανακηρυχθεί ένας μόνο συνδυασμός για το συμβούλιο της κοινότητας, οι σύμβουλοι της κοινότητας εκλέγονται από το μοναδικό αυτό συνδυασμό. Οι πρώτοι κατά σειρά σε σταυρούς προτίμησης, μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός των εδρών του συμβουλίου της κοινότητας εκλέγονται τακτικοί σύμβουλοι και οι υπόλοιποι αναπληρωματικοί. 3. Αν υποψήφιοι του ίδιου συνδυασμού ισοψηφήσουν, το πρωτοδικείο ενεργεί κλήρωση».

Άρθρο 34 Εκλογή προέδρου κοινότητας κάτω των τριακοσίων (300) κατοίκων Στο ν. 3852/2010, μετά το άρθρο 37, προστίθεται άρθρο 37Α ως εξής: «Εκλογή προέδρου κοινότητας κάτω των τριακοσίων (300) κατοίκων Στις κοινότητες έως και τριακοσίων (300) κατοίκων, όπου η εκλογή του προέδρου του συμβουλίου διενεργείται με ενιαίο ψηφοδέλτιο κατά το άρθρο 18Β, πρόεδρος της κοινότητας εκλέγεται εκείνος που θα συγκεντρώσει τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης. Οι υπόλοιποι, κατά τη σειρά των σταυρών που έλαβαν, λογίζονται ως αναπληρωματικοί. Σε περίπτωση ισοψηφίας, το πρωτοδικείο διενεργεί κλήρωση».

Άρθρο 35 Τροποποίηση άρθρου 38 του ν. 3852/2010 Το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 38 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Τακτικοί δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται, από τους υποψηφίους καθενός από τους συνδυασμούς του άρθρου 31, κατά σειρά, αυτοί που έλαβαν τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης, στην οικεία εκλογική περιφέρεια».

Άρθρο 37 Τακτικοί και αναπληρωματικοί σύμβουλοι κοινότητας – Αντικατάσταση άρθρου 40 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 40 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Τακτικοί και αναπληρωματικοί σύμβουλοι κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκωνΙσοψηφία 1. Τακτικοί σύμβουλοι του συμβουλίου κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων εκλέγονται, από τους υποψηφίους καθενός από τους συνδυασμούς, κατά σειρά, αυτοί που έλαβαν τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης. 2. Οι λοιποί υποψήφιοι των συνδυασμών είναι αναπληρωματικοί των τακτικών συμβούλων του συμβουλίου της κοινότητας, με τη σειρά των σταυρών προτίμησης. 3. Αν οι υποψήφιοι του ίδιου συνδυασμού ισοψηφήσουν, το πρωτοδικείο διενεργεί κλήρωση. 4. Οι υποψήφιοι πρόεδροι του συμβουλίου κοινότητας των συνδυασμών που καταλαμβάνουν μία ή περισσότερες έδρες στο συμβούλιο, λογίζονται ως οι πρώτοι σε σταυρούς σύμβουλοι των συνδυασμών τους». 

Άρθρο 41 Παραίτηση αιρετών – Αντικατάσταση άρθρου 54 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 54 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Παραίτηση αιρετών 1. Η παραίτηση του δημάρχου υποβάλλεται εγγράφως στον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και γίνεται οριστική την επομένη της κατάθεσης της σχετικής δήλωσης στο πρωτόκολλο. 2. Η παραίτηση των δημοτικών συμβούλων, των συμβούλων κοινοτήτων και των προέδρων κοινοτήτων υποβάλλεται εγγράφως στον οικείο δήμαρχο. Η παραίτηση γίνεται οριστική την επομένη της κατάθεσης της σχετικής δήλωσης στο πρωτόκολλο. 3. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η παραίτηση των αιρετών των δήμων από τις θέσεις που κατέχουν, λόγω της ιδιότητάς τους, υποβάλλεται γραπτώς στα όργανα, τα οποία τους εξέλεξαν ή τους διόρισαν και γίνεται οριστική την επομένη της κατάθεσής της στο πρωτόκολλο της οικείας υπηρεσίας. 4. Η εκλογή ή ο ορισμός αντικαταστατών τους γίνεται για το υπόλοιπο χρονικό διάστημα της περιόδου, κατά την οποία οι παραιτηθέντες ασκούσαν καθήκοντα. Ειδικές διατάξεις που ρυθμίζουν διαφορετικά τον τρόπο υποβολής ή αποδοχής παραίτησης, καθώς και αντικατάστασης των παραιτουμένων εξακολουθούν να ισχύουν».

Άρθρο 43 Εκλογή εξαιτίας διάλυσης συμβουλίων – Αντικατάσταση άρθρου 56 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 56 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Εκλογή εξαιτίας διάλυσης συμβουλίων 1. Αν ένα δημοτικό συμβούλιο διαλυθεί σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 237, ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης προκηρύσσει εκλογές, ένα (1) μήνα το αργότερο από τη διάλυση. Κατά την εκλογή αυτή εκλέγονται και αναπληρωματικοί. 2. Η διάλυση δημοτικού συμβουλίου σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, επιφέρει διάλυση και των οικείων συμβουλίων κοινότητας, καθώς και παύση των προέδρων των οικείων κοινοτήτων. Όταν προκηρυχθεί η εκλογή νέου δημοτικού συμβουλίου, τότε, κατά την εκλογή αυτή, εκλέγονται και τα μέλη των συμβουλίων των κοινοτήτων και οι πρόεδροι των κοινοτήτων έως τριακοσίων (300) κατοίκων. 3. Ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αναλαμβάνει τα σχετικά με τη διεξαγωγή της εκλογής και δύναται να αναθέτει σε υψηλόβαθμο δημόσιο υπάλληλο τα καθήκοντα του δημάρχου που σχετίζονται με τη διεκπεραίωση των επειγουσών υπηρεσιακών υποθέσεων. 4. Η διαδικασία της παρ. 1 ακολουθείται και στην περίπτωση διάλυσης συμβουλίου κοινότητας. Στην περίπτωση αυτή, μέχρι τη νέα εκλογή, οι αρμοδιότητες του συμβουλίου ασκούνται από το δημοτικό συμβούλιο και οι αρμοδιότητες του προέδρου του συμβουλίου ασκούνται από τον δήμαρχο».

Άρθρο 68 Αντιδήμαρχοι – Αντικατάσταση άρθρου 59 και τροποποίηση του άρθρου 207 του ν. 3852/2010 1. Το άρθρο 59 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Αντιδήμαρχοι 1. Το δήμαρχο επικουρούν οι αντιδήμαρχοι. Αντιδήμαρχοι είναι οι σύμβουλοι που ορίζει ο δήμαρχος και στους οποίους μεταβιβάζει την άσκηση αρμοδιοτήτων καθ` ύλην και κατά τόπο. Οι κατά τόπον αρμοδιότητες ασκούνται στα όρια μιας ή περισσότερων δημοτικών ενοτήτων της παρ. 1 του άρθρου 2. Αντιδήμαρχος δεν μπορεί να οριστεί σύμβουλος που ανήκει σε διαφορετική δημοτική παράταξη από αυτή του δημάρχου, εάν ο ορισμός δεν εγκριθεί από την πλειοψηφία των συμβούλων της παράταξης στην οποία ανήκει ο σύμβουλος αυτός. 2. Ο αριθμός των αντιδημάρχων ορίζεται ως εξής: Σε δήμους με πληθυσμό έως πέντε χιλιάδες (5.000) κατοίκους ορίζονται έως δύο (2) αντιδήμαρχοι, ενώ σε δήμους με πληθυσμό πάνω από πέντε χιλιάδες έναν (5.001) και έως είκοσι χιλιάδες (20.000) κατοίκους ορίζονται έως τέσσερις (4). Σε δήμους που έχουν πληθυσμό από είκοσι χιλιάδες έναν (20.001) έως πενήντα χιλιάδες (50.000) κατοίκους ορίζονται έως πέντε (5) αντιδήμαρχοι, ενώ σε δήμους από πενήντα χιλιάδες έναν (50.001) έως εκατό χιλιάδες (100.000) κατοίκους ορίζονται έως έξι (6) αντιδήμαρχοι. Σε δήμους από εκατό χιλιάδες έναν (100.001) κατοίκους και άνω ορίζονται έως οκτώ (8) αντιδήμαρχοι. Σε δήμους που προήλθαν από συνένωση, ο αριθμός των αντιδημάρχων αυξάνεται κατά έναν (1), εάν ο αριθμός των δημοτικών ενοτήτων που συνενώθηκαν είναι από πέντε (5) έως και επτά (7), κατά δύο (2) εάν ο αριθμός των δημοτικών ενοτήτων είναι από οκτώ (8) έως και εννέα (9) και κατά τρεις (3) εάν ο αριθμός των δημοτικών ενοτήτων είναι δέκα (10) και ανώτερος. Αν, στους νησιωτικούς δήμους, ο αριθμός των αντιδημάρχων που ορίζεται βάσει του πληθυσμού είναι μικρότερος από τον αριθμό των δημοτικών ενοτήτων, αυτός προσαυξάνεται ισάριθμα, αφού ληφθεί υπόψη η παρ. 1 του άρθρου 207. Στους μικρούς νησιωτικούς δήμους, κατά την έννοια της περ. στ’ της παρ. 1 του άρθρου 2Α, μπορεί να ορίζεται ένας αντιδήμαρχος επιπλέον των οριζόμενων σύμφωνα με τα προηγούμενα εδάφια. 3. Στους αντιδημάρχους, εκτός των καθ’ ύλην αρμοδιοτήτων, ο δήμαρχος μπορεί να μεταβιβάζει αρμοδιότητες που αφορούν τη δημοτική ενότητα και ιδίως: α) Την ευθύνη της λειτουργίας των δημοτικών υπηρεσιών που είναι εγκατεστημένες στη δημοτική ενότητα. β) Την παρακολούθηση της εξέλιξης των έργων και των εργασιών που εκτελούνται στη δημοτική ενότητα. γ) Τη μέριμνα για τη διατήρηση του εξοπλισμού, που βρίσκεται στη δημοτική ενότητα, σε κατάσταση καλής λειτουργίας.

δ) Την υπογραφή, με εξουσιοδότηση του δημάρχου, βεβαιώσεων, πιστοποιητικών και λοιπών διοικητικών εγγράφων, που εκδίδονται από τις δημοτικές υπηρεσίες που λειτουργούν στα όρια της δημοτικής ενότητας. ε) Τη συνεργασία με τους προέδρους των κοινοτήτων για την επίλυση των προβλημάτων τους. 4. Η θητεία των αντιδημάρχων δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δύο ετών. Κατά τη διάρκεια της θητείας τους, οι αντιδήμαρχοι δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι μέλη του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου. Η ανάκληση του αντιδημάρχου πριν τη λήξη της θητείας του είναι δυνατή με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση του δημάρχου. 5. Η απόφαση του δημάρχου με την οποία ορίζονται οι αντιδήμαρχοι και τους μεταβιβάζονται αρμοδιότητες, κατά την παράγραφο 1, δημοσιεύεται σε μία ημερήσια εφημερίδα και, αν δεν υπάρχει ημερήσια, σε μία εβδομαδιαία εφημερίδα της πρωτεύουσας του νομού και αναρτάται και στην ιστοσελίδα του δήμου. 6. Αν ο αντιδήμαρχος απουσιάζει ή κωλύεται, τις αρμοδιότητες του ασκεί άλλος αντιδήμαρχος που ορίζεται από τον δήμαρχο ή, αν δεν έχει οριστεί τέτοιος, ο ίδιος ο δήμαρχος». 2. Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 207 του ν. 3852/2010 οι λέξεις «της πλειοψηφίας» διαγράφονται.  

Άρθρο 80 Πρόεδρος συμβουλίου κοινότητας άνω των 300 κατοίκων – Αντικατάσταση άρθρου 79 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 79 του ν. 3852/2010, όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής : «Πρόεδρος συμβουλίου κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων 1. Πρόεδρος του συμβουλίου κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων εκλέγεται, από το σύνολο των μελών του οικείου συμβουλίου και για το σύνολο της δημοτικής περιόδου, ο επικεφαλής ενός από τους δύο πρώτους κατά σειρά εκλογής συνδυασμούς, με τη διαδικασία της επόμενης παραγράφου. 2. Την πρώτη Κυριακή του Ιανουαρίου του έτους έναρξης της δημοτικής περιόδου το συμβούλιο της κοινότητας συνέρχεται σε ειδική συνεδρίαση, για να εκλέξει τον πρόεδρό του, ύστερα από πρόσκληση του συμβούλου του συνδυασμού που πλειοψήφησε στην κοινότητα, ο οποίος έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους και, σε περίπτωση ισοψηφίας, εκείνου που είναι γραμμένος πρώτος κατά σειρά στην απόφαση του δικαστηρίου. Στη συνεδρίαση αυτή προεδρεύει ο σύμβουλος που συγκάλεσε το συμβούλιο, ο οποίος αναθέτει τα καθήκοντα του ειδικού γραμματέα του συμβουλίου σε ένα από τα μέλη του συμβουλίου ή σε έναν από τους υπαλλήλους του δήμου. Κατά τη συνεδρίαση τίθενται σε μυστική ψηφοφορία οι υποψηφιότητες, για το αξίωμα του προέδρου του συμβουλίου, των επικεφαλής των δύο πρώτων, κατά σειρά εκλογής, συνδυασμών. Κάθε μέλος του συμβουλίου έχει δικαίωμα να επιλέξει έναν μόνο υποψήφιο. Πρόεδρος εκλέγεται εκείνος που θα συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του συμβουλίου, σύμφωνα με τις παρ. 3 και 4 του άρθρου 89. 3. Όταν ο πρόεδρος απουσιάζει ή κωλύεται, τα καθήκοντα του ασκεί μέλος του συμβουλίου της κοινότητας, που ορίζεται από αυτόν, ως αναπληρωτής του. 4. Τα μέλη του συμβουλίου της κοινότητας μπορούν, με γραπτή δήλωσή τους προς τον δήμαρχο, να ανεξαρτητοποιηθούν από το συνδυασμό με τον οποίο έχουν εκλεγεί. Σε περίπτωση ανεξαρτητοποίησης του προέδρου, αυτός εκπίπτει από το αξίωμά του και εφαρμόζεται η διαδικασία της επόμενης παραγράφου. 5. Αν η θέση του προέδρου του συμβουλίου της κοινότητας κενωθεί λόγω θανάτου ή παραίτησης ή έκπτωσης από το αξίωμα ή εξαιτίας οποιουδήποτε άλλου λόγου, επαναλαμβάνεται η διαδικασία εκλογής των παρ. 1 έως και 4, μεταξύ δύο υποψηφίων που θα υποδειχθούν, αντίστοιχα, από τους δύο πρώτους, κατά σειρά εκλογής, συνδυασμούς. 6. Στον πρόεδρο συμβουλίου κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων χορηγούνται από το δήμο έξοδα κίνησης που ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, μετά από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων». 

Άρθρο 81 Πρόεδρος κοινότητας με πληθυσμό έως και 300 κατοίκων – Αντικατάσταση άρθρου 80 του ν. 3852/2010 Το άρθρο 80 του ν. 3852/2010, όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής : «Πρόεδρος κοινότητας έως και τριακοσίων (300) κατοίκων 1. Πρόεδρος κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό έως και τριακοσίων (300) κατοίκων είναι ο επιτυχών υποψήφιος, σύμφωνα με το άρθρο 37Α του παρόντος. 2. Στον πρόεδρο της κοινότητας έως και τριακοσίων (300) κατοίκων χορηγούνται από το δήμο έξοδα κίνησης, που ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, μετά από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων».